Παρασκευή 31 Οκτωβρίου 2014

ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ: Το 1984 δολοφονήθηκε η Ίντιρα Γκάντι

Ίντιρα Γκάντι (ΜΕΡΟΣ Α΄): Η άνοδος


Το 1917 γεννήθηκε η γυναίκα που έμελε να αποτελέσει ένα από τα σημαντικότερα κεφάλαια στην ιστορία της Ινδίας. Παραμένει η πρώτη και μοναδική γυναίκα που έχει βρεθεί στο τιμόνι της βαθιά πατριαρχικής ινδικής κοινωνίας και μια πολιτική προσωπικότητα που αγαπήθηκε και μισήθηκε όσο λίγοι.

Η αμφιλεγόμενη Ίντιρα Γκάντι, με τη μοναδική μαχητικότητά της και τις αντιφατικές πολιτικές αποφάσεις της, διετέλεσε πρωθυπουργός της Ινδίας για συνολικά δεκαπέντε χρόνια, από το 1966 μέχρι το 1977 και ξανά από το 1980 μέχρι τη δολοφονία της στις 31 Οκτωβρίου του 1984.

Είναι ευρέως γνωστό ότι η Ίντιρα Γκάντι υπήρξε μέλος ενός σπουδαίου πολιτικού «τζακιού» της Ινδίας, αλλά λιγότερο γνωστό το ποιο ακριβώς ήταν αυτό, μιας και πολλοί διατηρούν την κλασική παρανόηση ότι η Ίντιρα ήταν κόρη του θρυλικού Μαχάτμα Γκάντι. Μεταξύ τους και ο αμερικανός πρόεδρος Ρόναλντ Ρέιγκαν, που λέγεται πως έκανε το εξής σχόλιο για το κλασικό βιογραφικό φιλμ «Γκάντι»: «Θαυμάσια ταινία. Ήταν μεγάλος άντρας. Όπως ακριβώς και η κόρη του».

Πατέρας της Ίντιρα ήταν ένας άλλος σπουδαίος πολιτικός και στενός φίλος και συνεργάτης του Μαχάτμα Γκάντι, ο Τζαουαχαρλάλ Νεχρού, ο πρώτος πρωθυπουργός της ανεξάρτητης Ινδίας. Η μοναχοκόρη του Νεχρού θα βιώσει από πολύ μικρή τους αγώνες για ανεξαρτησία από τη βρετανική αυτοκρατορία και το εκρηκτικό πολιτικό κλίμα της εποχής, με τον πατέρα της να αποτελεί τη μεγαλύτερη επιρροή στην μετέπειτα πολιτική της καριέρα.

Ως φοιτήτρια στην Οξφόρδη, συμμετέχει σε οργανώσεις για την ανεξαρτησία της Ινδίας και υπέρ της επανάστασης στην Ισπανία, ενώ γνωρίζει και παντρεύεται παρά τις ενστάσεις του πατέρα της, τον Φερόζ Γκάντι, με τον οποίο αποκτά δύο παιδιά, τον Ρατζίβ και τον Σαντζάι. Ωστόσο, ο Φερόζ θα το σκάσει με μια νεαρή μουσουλμάνα και η Ίντιρα θα επιστρέψει αποκαρδιωμένη στην Ινδία για να γίνει το δεξί χέρι του πατέρα της, αρχικά στον αγώνα για ανεξαρτησία και από το 1947 που ο Νεχρού ορκίζεται πρωθυπουργός, ως μέλος του εκτελεστικού γραφείου του Κόμματος του Κογκρέσου.

Το 1959 θα εκλεχθεί στην τιμητική θέση της προέδρου της παράταξης και όταν ο Νεχρού πεθαίνει το 1964, ο νέος πρωθυπουργός, Μπαχαντούρ Σάστρι, θα διορίσει την Ίντιρα Γκάντι υπουργό Πληροφοριών και Ραδιοφωνίας. Μόλις δύο χρόνια αργότερα, ο Σάστρι βρίσκει αιφνίδιο θάνατο και η Γκάντι αναδεικνύεται η πρώτη και μοναδική μεχρι σήμερα γυναίκα πρωθυπουργός της Ινδίας, μια θέση που θα υπηρετήσει με ιδιαίτερη μαχητικότητα και δυναμισμό, σε σημείο που θα κατηγορηθεί για εθισμό στην εξουσία.

Η πολιτική που ασκεί χαρακτηρίζεται από τις σοσιαλιστικού χαρακτήρα μεταρρυθμίσεις, τις οποίες πραγματοποιεί ανεξαρτήτως πολιτικού κόστους: Συνεχίζει το πρόγραμμα εκβιομηχάνισης του Νεχρού και εθνικοποιεί αρκετές μεγάλες τράπεζες. Προχωράει σε μια σειρά ραγδαίων μεταρρυθμίσεων για την καταπολέμηση της φτώχειας, της πείνας και του αναλφαβητισμού, και ειδικά στον αγροτικό τομέα επιτυγχάνει την «Πράσινη Επανάσταση», μέσω της οποίας η Ινδία μεταμορφώνεται από μια χώρα που αντιμετωπίζει χρόνια και θανατηφόρα προβλήματα υποσιτισμού σε έναν κυρίαρχο εξαγωγέα αγροτικών προϊόντων.

Με αυτόν τον τρόπο η Γκάντι δίνει τέλος στην οικονομική εξάρτηση της Ινδίας από τις ΗΠΑ του «μισητού» της Ρίτσαρντ Νίξον, ενώ ταυτόχρονα ηγείται του κινήματος των Αδεσμεύτων, που διεκδικεί την ανεξαρτησία σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής. Παράλληλα, σχηματίζει στρατηγικής σημασίας διπλωματικές σχέσεις με την ΕΣΣΔ και εγκαινιάζει το πυρηνικό πρόγραμμα της Ινδίας, που το 1971 επεμβαίνει στρατιωτικά υπέρ του Ανατολικού Πακιστάν, κερδίζει κατά κράτος τις ένοπλες δυνάμεις του Δυτικού Πακιστάν, το οποίο έχει τη στήριξη της Ουάσινγκτον, και παίζει έτσι καθοριστικό ρόλο στη «γέννηση» του ανεξάρτητου Μπανγκλαντές.

Για να πετύχει όλα τα παραπάνω, η Ίντιρα Γκάντι πρέπει πρώτα να ξεπεράσει τις έντονες αντιδράσεις του συντηρητικού συνασπισμού της αντιπολίτευσης, καθώς και τις εσωκομματικές κόντρες με τη δεξιά πτέρυγα του Κόμματος του Κογκρέσου, κάτι που καταφέρνει και με το παραπάνω στις εκλογές του 1971. Η σαρωτική της νίκη βασίζεται στην ιστορική καμπάνια Garibi Hatao («Εξάλειψη της Φτώχειας»), που περιελάμβανε κρατικά προγράμματα πολλών εκατομμυρίων για τις υποβαθμισμένες περιοχές και τους απόρους.

Ωστόσο, είναι γνωστό σήμερα πως μόλις το 4% των χρημάτων θα διατεθεί τελικά για το σκοπό της εκστρατείας, με το υπόλοιπο ποσοστό να χρηματοδοτεί ένα ισχυρό δίκτυο που «πατρονάρει» την προεκλογική καμπάνια της Γκάντι. Για τις «αμαρτίες» αυτές, η «Μητέρα της Ινδίας» θα κληθεί να πληρώσει, αλλά όχι αμαχητί.

Ίντιρα Γκάντι (ΜΕΡΟΣ Β΄): Η πτώση
Ίντιρα Γκάντι

Στο πρώτο μέρος του αφιερώματος του tvxs.gr,η Ίντιρα Γκάντι πραγματοποιεί μια δυναμική είσοδο στην πολιτική σκηνή της Ινδίας, συνεχίζοντας την πολιτική παράδοση του πατέρα της, Τζαουαχαρλάλ Νεχρού. Η επικράτησή της Γκάντι βασίζεται στην ηγετική φυσιογνωμία της, στην ευρεία και φανατική λαϊκή της βάση, ειδικά ανάμεσα στις γυναίκες, αλλά και στα εκλογικά «μαγειρέματα» για τα οποία θα κληθεί να πληρώσει.

Η συντηρητική παράταξη της αντιπολίτευσης καταγγέλλει τις διεφθαρμένες πρακτικές του Κόμματος του Κογκρέσου στις εκλογές του 1971 και σε συνδυασμό με την αμφιλεγόμενη παρέμβαση της Γκάντι στον πόλεμο του Πακιστάν, προκαλεί έντονη πολιτική αναστάτωση στη χώρα. Τον Ιούνιο του 1975, το Ανώτατο Δικαστήριο του Αλαχαμπάντ θα καταδικάσει το κόμμα της κυβέρνησης για εκλογική απάτη, καθαιρώντας έτσι τη Γκάντι από τη βουλευτική της έδρα, και επομένως την πρωθυπουργία, και απαγορεύοντάς της να κατέβει σε εκλογές για τα επόμενα 6 χρόνια.

Στις εξελίξεις αυτές, η Ίντιρα Γκάντι αντιδρά με τον πλέον αμφισβητήσιμο τρόπο, δικαιώνοντας όσους την κατηγορούν για υπερβολική εξάρτηση στην καρέκλα της εξουσίας. Κηρύσσει την Ινδία σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, κάνοντας χρήση του σχετικού δικαιώματος που της παρέχει το σύνταγμα, και αναλαμβάνει έκτακτες εξουσίες, καταργώντας ουσιαστικά τη δημοκρατία και τις πολιτικές και ατομικές ελευθερίες.

Οι 21 μήνες για τους οποίους διαρκεί η κατάσταση έκτακτης ανάγκης, αποτελούν τις πιο σκοτεινές σελίδες στην ιστορία της ανεξάρτητης Ινδίας. Η Γκάντι κατηγορείται για μια σειρά από απολυταρχικές παρεμβάσεις: Εγκαθιστά αστυνομικό κράτος και εξαπολύει κύμα διώξεων κατά πολιτικών αντιπάλων και αντιφρονούντων πολιτών, φυλακίζοντας και βασανίζοντας πολλούς από αυτούς. Χρησιμοποιεί τα δημόσια και ιδιωτικά ΜΜΕ για προπαγάνδα, τη στιγμή που διακόπτει την παροχή ηλεκτρισμού στις εφημερίδες που στρέφονται εναντίον της. Βάζει λουκέτο σε πολλά τοπικά κοινοβούλια και κηρύσσει παράνομα πάνω από 20 πολιτικά κόμματα. Προχωρά σε μια σειρά αντιλαϊκών μέτρων, όπως η υποχρεωτική στείρωση μέρους του πληθυσμού και η κατεδάφιση ολόκληρων παραγκουπόλεων. Τέλος, πραγματοποιεί σημαντικές και προφανώς παράνομες τροποποιήσεις στους νόμους και το σύνταγμα, για να προστατευτεί από μελλοντικές διώξεις εις βάρος της.

Μετά από τρεις διαδοχικές περιόδους έκτακτης ανάγκης, η Ίντιρα Γκάντι κάνει κακή εκτίμηση της δημοτικότητάς της, εμπιστευόμενη τον προπαγανδιστικό τύπο, και το 1977 προκηρύσσει εκλογές, στις οποίες θα ηττηθεί κατά κράτος από τον συνασπισμό Τζανάτα, που συσπειρώνει όλους τους αντιπάλους της και θέτει το δίλημμα «δημοκρατία ή δικτατορία».

Ωστόσο, το μόνο πράγμα που ενώνει τη νέα κυβέρνηση είναι το μίσος προς την Γκάντι (ή «τη γυναίκα» όπως την αποκαλούν περιφρονητικά μερικοί) και έτσι, με την πρώτη ευκαιρία, τη συλλαμβάνουν και τη φυλακίζουν χωρίς αποδεικτικά στοιχεία. Επιδεικνύοντας το τεράστιο πολιτικό της ταλέντο, η Ίντιρα εκμεταλλεύεται αυτή την κατάσταση και παρουσιάζοντας τον εαυτό της ως θύμα, ξανακερδίζει τη συμπάθεια και τη συμπόνια των Ινδών. Μάλιστα, αμέσως μετά τη σύντομη παρουσία της στη φυλακή, αρχίζει να δίνει ομιλίες κατά τις οποίες ζητάει εμμέσως συγγνώμη για τα «λάθη» της διακυβέρνησής της.

Κάπως έτσι, η Γκάντι πρωταγωνιστεί ξανά στην πολιτική σκηνή της Ινδίας και όταν η Τζανάτα θα διασπαστεί το 1979, ο ινδικός λαός της εμπιστεύεται και πάλι την πρωθυπουργία. Η δεύτερη θητεία της δε χαρακτηρίζεται από τον ίδιο απολυταρχισμό, αν και ένα από τα πρώτα μελήματά της είναι να παραγράψει όσες κατηγορίες εκκρεμούν εις βάρος της. Παράλληλα, καλείται να διαχειριστεί τις αυτονομιστικές τάσεις που επιδεικνύουν αρκετές ινδικές επαρχίες και κρατά μια τουλάχιστον σκληρή στάση που θα αποβεί μοιραία.

Η μεγαλύτερη απειλή προέρχεται από τη γειτονική με το Πακιστάν, επαρχία Punjab (Πενταποταμία), όπου εδρεύει η θρησκευτική μειωνότητα των σιχ, οι οποίοι διεκδικούν με όλα τα μέσα την ανεξαρτησία τους από το ινδουιστικό κράτος. Μάλιστα, το 1982, σιχ εξτρεμιστές καταλαμβάνουν το Χρυσό Τέμενος, τον ιερότερο ναό του σιχισμού.

Η υπομονή της Ίντιρα Γκάντι σιγά σιγά εξαντλείται και τον Ιούνιο του 1984 θέτει σε εφαρμογή την αιματοβαμμένη Επιχείρηση Γαλάζιο Αστέρι, δηλαδή την επίθεση του ινδικού στρατού στον ιερό χώρο των σιχ και μάλιστα, κατά τη διάρκεια μιας ιερής γιορτής. Τους 450 περίπου νεκρούς του Χρυσού Τεμένους θα ακολουθήσουν χιλιάδες σιχ, θύματα των διωγμών, των συλλήψεων και των βασανιστηρίων που εξοπολύει η ινδική κυβέρνηση με εντολή της Γκάντι.

Το τελευταίο θύμα αυτού του πολέμου όμως, δε θα είναι άλλο από την ίδια την Ίντιρα Γκάντι που στις 31 Οκτωβρίου του 1984 βρίσκεται νεκρή στον κήπο του σπιτιού της, όταν δύο σιχ σωματοφύλακές της, την δολοφονούν βάναυσα με αμέτρητες σφαίρες.

Δευτέρα 27 Οκτωβρίου 2014

ΛΕΥΚΑΔΑ: Το «λιγατοχάρτι», κοινώς προικοσύμφωνο, στην όμορφη Λευκάδα του 1957

Ένα προικοσύμφωνο του 1957


Πρηκοσίμφονων
Βασίλειον της Ελλάδος
Εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνέβματος αμήν.
Σήμερον την 16ην Φεβρουαρίου 1957 προικόνο την θυγάτηρ μου ΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧ και της δήνω την κάτωθι πρήκα:
Πρότον εις Ακήνιτα
Εις θέσιν Ταξιάρχην 100 κιλά ελεοστάσιον εις θέσιν Λαγκαδιά <ή εις Νερό> και δυο σκάλες με 10 ελεόδενδρα εις θεσιν Μπασαβιά εις κοριφήν, το ήμιση της Αμπέλου τέσσερις σκάλες εις κοριφήν εις θέσιν Αμόλενα.
2ον εις Κηνιτά
2 Στρόματα Γεμάτα
4 ζέβγη Μαξιλάρες Γεμάτες
2 ζέβγη Μαξιλαράκια Γεμάτα
Έξ Μαντανίες …. (διαβάστε τη συνέχεια στα πιο κάτω εικονίδια).
35a
35
3


Η λέξη προικοσύμφωνο είναι σχεδόν άγνωστη σήμερα, αλλά στο παρελθόν ήταν αναπόσπαστο μέρος ενός γάμου. Είχα ακούσει επίσης μικρή αρκετές φορές τη λέξη «λιγατοχάρτι» (λιγάτο = προίκα).

Ο θεσμός της προικοδότησης των θυγατέρων είναι πανάρχαιος ξεκινάει από τα Ομηρικά χρόνια και φτάνει μέχρι την εποχή μας. Έχει πρωτίστως να κάνει με τη θέση της γυναίκας στην κοινωνία διαχρονικά. Δεν ήταν απλώς ένα έθιμο αλλά μια σκληρή υποχρέωση του γονιού απέναντι στις θυγατέρες του.

Εδώ και πολλά χρόνια ο θεσμός της προίκας έχει καταργηθεί νομικά και κοινωνικά. Έτσι έγγραφα σαν το παραπάνω είναι χρήσιμα για λαογραφική και κοινωνιολογική μελέτη.

Το παραπάνω προικοσύμφωνο συντάχθηκε σε ένα ορεινό χωριό του νησιού μας το 1957. Γράφτηκε ιδιόχειρα σε τρεις παλιές «κόλλες αλληλογραφίας» από τον πατέρα της υποψήφιας νύφης. Το κορίτσι ήταν το πρώτο κατά σειρά ηλικίας και ακολουθούσαν άλλα πέντε αδέρφια στην οικογένεια. Ο κλήρος του γονιού ελάχιστος, όπως φαίνεται από τα αναγραφόμενα.

Έχοντας μεγαλώσει σε χωριό στη δεκαετία του ’60, μπορώ να βεβαιώσω ότι τα «κινητά» πράγματα που αναφέρονταν στα προικοσύμφωνα κατασκευάζονταν από την ιδία την προικούμενη θυγατέρα, στον αργαλειό τα περισσότερα. Ελάχιστα αγοράζονταν έτοιμα, όπως το πάπλωμα, τα ντιβανόπανα, τα κομπινεζόν, τα κεφαλοπάνια, η σιφονιέρα, το μπαούλο, η τέντζερη του νερού, το ταψί κ.ά..

Όλα τα υπόλοιπα όπως χοντρόρουχα, σεντόνια, τραπεζομάντηλα και πετσέτες, πουκάμισα αντρικά και γυναικεία, τα κεντούσαν και τα ύφαιναν στον αργαλειό πανάξιες γυναίκες.
4
Και ήταν βιός εκείνη την εποχή. Χρησίμευαν να ντυθούν οι άνθρωποι αλλά και να ντύσουν και να στολίσουν σπίτια, φτωχικά, με υγρασία, με παράθυρα που έμπαζαν κρύο και αέρα απ’ όλες τις μεριές. Κι ήταν αυτά τα προικιά που έβγαιναν από τους «γίκους» σε χαρές και λύπες, να φιλοξενήσουν γνωστούς και συγγενείς. Τα βλαχοσκούτια, οι μαντανίες, οι βελέτζες, κληρονομήθηκαν από μάνα σε κόρη, φτάνοντας μέχρι εμάς, πολύτιμα φυλαχτά και θύμισες από τις μανάδες μας.

Ζητήσαμε από την έγκριτη δικηγόρο κ. Κατερίνα Δημ. Τσερέ* μια συνοπτική εκλαϊκευτική παράθεση βασικών στοιχείων για τα προικοσύμφωνα η οποία ευχαρίστως μας παραχώρησε:

«Η σημασία των προικοσυμφώνων ως τεκμηρίων μελέτης όλων των τομέων του λαϊκού πολιτισμού είναι πολύ μεγάλη. Ο ιστορικός και ο λαογράφος με την κατάλληλη επεξεργασία του υλικού αυτού μπορούν να βοηθηθούν σημαντικά σε ζητήματα που ξεκινούν από την απλή περιγραφή του καθημερινού βίου των ανθρώπων και φθάνουν μέχρι την κατανόηση των οικονομικών δομών των κοινωνιών που μελετούν και των βαθύτερων συλλογικών νοοτροπιών τους.

» Μέχρι το 1983 ίσχυε ο θεσμός της προίκας. H προίκα δινόταν με δύο τρόπους: 1) κατά πλήρη κυριότητα στο γαμπρό, οπότε αυτός είχε τη δυνατότητα να τη διαθέτει κατά βούληση και 2) κατά επικαρπία στον γαμπρό και ψιλή κυριότητα στην κόρη. Με το ν. 1329/1983 ο θεσμός της προίκας καταργήθηκε και από την έναρξη ισχύος αυτού του νόμου κάθε περιουσιακή επίδοση, που αποτελεί σύσταση προίκας, είναι άκυρη. Μετά την κατάργηση της προίκας το 1983, τα προικώα επέστρεψαν στην κυριότητα των γυναικών, ανεξάρτητα από το πώς είχαν δοθεί στον σύζυγό τους (κατά τον 1ο ή το 2ο από τους ανωτέρω δύο τρόπους δηλαδή).

»Για τα προικοσύμφωνα, τα «χαρτιά», όπως τα ονόμαζαν σε πολλά μέρη, εντελώς γενικά μπορούμε να πούμε τα εξής: Κατά το χρονικό διάστημα, που ίσχυε ο θεσμός της προίκας και ιδιαίτερα όσο απομακρυνόμαστε από τη σύγχρονη εποχή, το προικοσύμφωνο συνιστούσε ένα επίσημο έγγραφο, ένα είδος γραπτού «γαμήλιου συμβολαίου», το οποίο, κατά τις πατριαρχικές εγκυκλίους της εποχής, έπρεπε να συντάσσεται σε δύο αντίτυπα (ένα για το κάθε συμβαλλόμενο μέρος) ενώπιον κληρικού ή κληρικών για να έχει ισχύ.

»Αναγνωρίζονταν δύο τύποι προικοσυμφώνων: Το ιδιωτικό προικοσύμφωνο, που συντασσόταν από πρόσωπο της εκλογής των συμβαλλομένων εις διπλούν παρουσία δύο ικανών μαρτύρων και το δημόσιο, το οποίο συντασσόταν από συμβολαιογράφο ή, εν ελλείψει συμβολαιογράφου (συνηθισμένη περίπτωση) από κάποιον κληρικό ή υπάλληλο της εκκλησιαστικής γραφειοκρατίας εντεταλμένον επί τούτω από την αρμόδια εκκλησιαστική αρχή.

»Ο τύπος του προικοσύμφωνου και το περιεχόμενό του παρουσιάζει διαφορές από περιοχή σε περιοχή και από χρονική περίοδο σε χρονική περίοδο αλλά πολύ γενικά και συνοπτικά μπορούμε να πούμε ότι είναι ένα έγγραφο, στο οποίο αναγραφόταν με λεπτομέρεια η προίκα της νύφης, δηλαδή οι διάφορες περιουσιακές παροχές των γονέων της νύφης προς τον μέλλοντα σύζυγό της: από ρουχισμό μέχρι ακίνητα.

»Το δημόσιο προικοσύμφωνο ήταν επίσημο έγγραφο και μεταγραφόταν στο οικείο Υποθηκοφυλακείο, είχε δηλαδή ισχύ συμβολαίου, εν αντιθέσει με το ιδιωτικό, το οποίο είχε μεν ισχύ αλλά δεν μεταγραφόταν. Αλλά και μετά την ριζική αλλαγή του Οικογενειακού Δικαίου το 1983 και την κατάργηση της προίκας τα προικοσύμφωνα, που είχαν συνταχθεί πριν να τεθεί σε ισχύ ο ν. 1329/1983, εξακολουθούν να ισχύουν ως προσύμφωνα γονικής παροχής προς την κόρη.»

* Δικηγόρος, Πτυχιούχος Νομικής Αθηνών, D.E.A. Droit Public Aix Marseille III, Υποψήφια Διδάκτωρ Νομικής Αθηνών
ΠΗΓΗ: http://aromalefkadas.gr

ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ: Το 2009 "έφυγε" η Έλλη Παππά, Ελληνίδα δημοσιογράφος και συγγραφέας

Έλλη Παππά (1920 - 2009)
Η Έλλη Παππά (1920 - 27 Οκτωβρίου 2009) ήταν Ελληνίδα δημοσιογράφος και συγγραφέας, κόρη του Ευάγγελου Παππά και της Μαριάνθης Παπαδοπούλου. Ήταν η σύντροφος του Νίκου Μπελογιάννη έως και την εκτέλεση του.

Βιογραφία
Γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1920 (η μικρότερη από πέντε παιδιά: Ηρώ, Δέσποινα, Διδώ, Έλλη και Γιώργος). Αδελφή της ήταν η συγγραφέας Διδώ Σωτηρίου. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή η οικογένεια εγκαταστάθηκε στον Πειραιά. Φοίτησε αρχικά στη Φιλοσοφική και στη συνέχεια στη Νομική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, χωρίς όμως να ολοκληρώσει τις σπουδές της, λόγω της κατοχής, ενώ παράλληλα εργαζόταν ως δημοσιογράφος. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής έλαβε μέρος στην Εθνική Αντίσταση ως μέλος του ΕΑΜ. Κατά την ίδια περίοδο έγινε και μέλος του ΚΚΕ. Εργάστηκε στην παράνομη έκδοση του Ριζοσπάστη μέχρι το 1949, οπότε άρχισε η συνεργασία της με τον Νίκο Πλουμπίδη και από τον Ιούνιο του 1950 με τον Νίκο Μπελογιάννη που έγινε σύντροφός της.

Η Έλλη Παππά και ο Νίκος Μπελογιάννης συνελήφθησαν τον Δεκέμβριο του 1950 και παρέμειναν σε απομόνωση έως την πρώτη δίκη τους (Νοέμβριος 1951). Στη φυλακή γεννήθηκε ο γιος τους, Νίκος (Αύγουστος 1951). Ακολούθησε δεύτερη δίκη (Φεβρουάριος 1952). Καταδικάστηκαν σε θάνατο, ο Μπελογιάννης εκτελέστηκε, αλλά η Έλλη όχι, λόγω του βρέφους, και τελικά αποφυλακίστηκε την πρωτοχρονιά του 1964. Εργάστηκε στην ΕΔΑ και από το 1965 ήταν αρθρογράφος και μέλος της συντακτικής επιτροπής της εφημερίδας Δημοκρατική Αλλαγή. Με το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967 συνελήφθη και εξορίστηκε στη Γυάρο (αποφυλακίστηκε τον Ιούλιο του 1968, λόγω σοβαρής ασθένειας).

Ως δημοσιογράφος εργάστηκε στην Εγκυκλοπαίδεια Χάρη Πάτση, στην εφημερίδα Μακεδονία, στο περιοδικό Γυναίκα, στην εφημερίδα Εξπρές και στην εφημερίδα Έθνος. Δραστηριοποιήθηκε στη μεταπολιτευτική ΕΔΑ και στο ΚΚΕ. Λόγω των πολιτικών διώξεων της Έλλης Παππά κατά την περίοδο της κατοχής και του Εμφυλίου, μεγάλο μέρος του αρχείου της έχει χαθεί. Από την περίοδο της φυλάκισής της σώζεται αλληλογραφία, κείμενα και ενθυμήματα, πολλά από τα οποία φυλάχθηκαν από τον γιο της και την αδελφή της, Διδώ Σωτηρίου. Σε δεκατρία χρόνια φυλακής δεν έπαψε να δημιουργεί –κατάλληλα για την εκάστοτε ηλικία του– βιβλία για το παιδί που μεγάλωνε με τη φροντίδα της αδελφής της, Διδούς. Γραμμένα ή διασκευασμένα από την ίδια, ζωγραφισμένα και βιβλιοδετημένα στο χέρι με λεπτομέρεια, τα βιβλία που φιλοτέχνησε για τον γιο της η Έλλη Παππά αποτελούν ακραία μορφή αντίστασης στη βαρβαρότητα της φυλάκισης για πολιτικούς λόγους.

Το 2002 η Έλλη Παππά εμπιστεύθηκε στο Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο το σύνολο του αρχείου της, που, ταξινομημένο πλέον, προστίθεται στις διαθέσιμες πηγές της μεταπολεμικής ιστορίας.

Πέθανε στις 27 Οκτωβρίου του 2009
.
Το έργο της
Το έργο της Έλλης Παππά "ΜΙΚΡΟΓΡΑΦΙΕΣ – Βιβλία από τη Φυλακή" (Εκδόσεις Καλειδοσκόπιο - Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο) παρουσιάστηκε την 1η Δεκεμβρίου 2006 στο Μουσείο Μπενάκη στην Αθήνα, με ομιλητές την Έλλη Παππά, τη συγγραφέα Άλκη Ζέη και το δημοσιογράφο Στέλιο Κούλογλου
.
Μελέτες
Ο Πλάτωνας στην Εποχή μας (1981, 1998)
Οι αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς στο Κεφάλαιο του Μαρξ (1983, 1984)
Σπουδή στο θέμα της Ελευθερίας - Η έννοια της ελευθερίας στον προσωκρατικό υλισμό (1985)
Μύθος και ιδεολογία στη Ρωσική Επανάσταση - Οδοιπορικό από τον ρωσικό αγροτικό λαϊκισμό στον λαϊκισμό του Στάλιν (1990)
Ο Λένιν χωρίς λογοκρισία και εκτός μαυσωλείου (1991)
Κομμούνα του 1871: Επανάσταση του 21ου αιώνα; (1992)

Λογοτεχνικά έργα
Το ημερολόγιο ενός φυλακισμένου (Μυθιστόρημα, Βουκουρέστι 1961)
Δουλειά της φυλακής (Διηγήματα και ποιήματα, 1979)

Άλλα έργα
Βίος και έργα της γάτας της Σοφής (1984)
Σελίδες από τον τύπο της Αντίστασης (1985)
Νίκος Κιτσίκης - Ο επιστήμονας, ο άνθρωπος, ο πολιτικός (1986)

ΠΗΓΗ: http://el.wikipedia.org/

ΙΣΤΟΡΙΑ: Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, ως αποτέλεσμα της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης του 1929-1933

Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΟΛΕΜΟ
Το ΟΧΙ το διατράνωσε σύσσωμος ο Ελληνικός Λαός


Ο πόλεμος, ως διέξοδος, αποτελούσε το μέσο για το εδαφικό ξαναμοίρασμα του κόσμου ανάμεσα στις τότε ιμπεριαλιστικές δυνάμεις ...
28η Οχτώβρη. Καθιερώθηκε ως επέτειος, γιατί είναι μέρα έναρξης της ιταλοφασιστικής επίθεσης στην Ελλάδα. Μέρα του ΟΧΙ στην εισβολή, μέρα της αντίστασης στον κατακτητή. Αυτή τη μέρα η άρχουσα τάξη τη γιορτάζει με περιεχόμενο τους δικούς της σκοπούς. Που δεν είναι άλλοι από την υποταγή του λαού στη διαιώνιση της ταξικής της κυριαρχίας σε συνθήκες μονοπωλιακού καπιταλισμού. Και στις τότε συνθήκες, ανάλογο ταξικό περιεχόμενο έδινε η ίδια στο ΟΧΙ. Γιατί τα συμφέροντά της ήταν συνυφασμένα μ' αυτά του αγγλικού ιμπεριαλισμού, ο οποίος εναντιώθηκε στον άλλο, το γερμανοϊταλικό ιμπεριαλιστικό συνασπισμό, στον μεταξύ τους οξύτατο ανταγωνισμό, που οδήγησε στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Το δικτατορικό καθεστώς του Μεταξά, παρά την ιδεολογική του συγγένεια, με το ναζισμό, ουδέποτε τόλμησε να αμφισβητήσει τη διαπλοκή της άρχουσας τάξης με τον αγγλικό ιμπεριαλισμό. Βεβαίως, αυτή η επέτειος δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται πέρα και έξω απ' αυτό που σηματοδότησε η ιμπεριαλιστική επίθεση στην Ελλάδα. Τη γερμανοϊταλική κατοχή και τη λαϊκή αντίσταση για την απελευθέρωση της Ελλάδας. Αλλωστε, το ΟΧΙ το διατράνωσε σύσσωμος ο ελληνικός λαός. Και το γιόρτασε πρώτη φορά τον Οκτώβρη του 1941 κόντρα στους αστούς που συντάχτηκαν με τους Γερμανούς, και χωρίς τους απόντες αστούς που έφυγαν για τη Μέση Ανατολή. Τους απόντες της απελευθερωτικής πάλης. Η Ελλάδα ήδη είχε μπει στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.


«Για τον αγωνιστικό γιορτασμό της πρώτης επετείου της 28 του Οχτώβρη ο Γιώργης Τρικαλινός γράφει: Ηταν τέλη του Σεπτέμβρη με αρχές του Οχτώβρη του 1941 στην Αθήνα. Σ' ένα σπίτι της Κυψέλης μαζευτήκαμε τα μέλη του Γραφείου της ΚΕ της ΟΚΝΕ, για να συζητήσουμε για το πως θα 'πρεπε να γιορτάσουμε την πρώτη επέτειο της 28 του Οχτώβρη. Εγινε πολλή συζήτηση. Κράτησε, απ' όσο θυμάμαι, πάνω από τέσσερες ώρες. Και ήταν δικαιολογημένη αυτή η παράταση της συζήτησης. Ηταν η πρώτη φορά που θα γιορτάζαμε τη μέρα αυτή στην Αθήνα, κάτω από καθεστώς κατοχής και η πρώτη ανοιχτή εκδήλωση ενάντια στους Γερμανοϊταλούς καταχτητές. Και οι δυνάμεις του άξονα εκείνη την εποχή είταν πανίσχυρες, κατείχαν όλη σχεδόν την Ευρώπη. Στο ανατολικό μέτωπο προχωρούσαν με γρήγορους ρυθμούς. Είχαν καταλάβει ένα μεγάλο μέρος της Ευρωπαϊκής Ρωσίας και προχωρούσαν να καταλάβουν τη Μόσχα. Ακόμα από την πρώτη ημέρα οι Γερμανοϊταλοί φασίστες καταχτητές στην Ελλάδα δεν σταμάτησαν να μεταδίδουν ανακοινώσεις - απαγορεύεται για την κυκλοφορία, για τις συγκεντρώσεις, για την κατοχή όπλων κ.λπ. με σκοπό να σπάσουν το φρόνημα του λαού και της νεολαίας. Και όλα αυτά ήταν φυσικό να έχουν κάποια επίδραση στο λαό, που φαινόταν στην αρχή λίγο φοβισμένος, λίγο μουδιασμένος. Γι' αυτό και μεις είμαστε λίγο δισταχτικοί, λίγο επιφυλαχτικοί για την επιτυχία της εκδήλωσης. Αλλά τελικά αποφασίσαμε ομόφωνα να την κάνουμε στην πλατεία Συντάγματος, μπροστά στον Αγνωστο στρατιώτη και την ευθύνη για την οργάνωσή της να την αναλάβουν οι οργανώσεις μας της Κομμουνιστικής Νεολαίας των φοιτητών. Τότε στους φοιτητές λειτουργούσαν οργανώσεις της ΟΚΝΕ, και είχαν αρχίσει να καταπιάνονται με τα προβλήματα των φοιτητών. Υπήρχαν αχτιδικές οργανώσεις στο Πανεπιστήμιο, στο Πολυτεχνείο, στην Ανωτάτη Εμπορική, στην Πάντειο, στον Οίκο του φοιτητή. Είχε συγκροτηθεί και καθοδηγητικό Οργανο για όλους τους σπουδαστές, που το λέγαμε Γραφείο της ΟΚΝΕ της Σπουδάζουσας.

Υστερα από λίγες μέρες, το Γραφείο αυτό της ΟΚΝΕ συζήτησε μέσα σε ατμόσφαιρα αγωνιστικού ενθουσιασμού, την πρόταση του Γραφείου της ΚΕ της ΟΚΝΕ και τη δέχτηκε ομόφωνα. Καθορίστηκε οργανωτική επιτροπή της εκδήλωσης, η οποία σε λίγες μέρες πήρε μια σειρά αποφάσεις για την καλύτερη οργάνωση και προετοιμασία της εκδήλωσης. Αμέσως άρχισε η ζύμωση στις διάφορες σχολές: στη Νομική Σχολή στην οδό Σίνα, στο Χημείο, στη Λέσχη, στο Πολυτεχνείο, στην Ανωτάτη Εμπορική, στο συσσίτιο που βρισκόταν στα Πευκάκια, απέναντι από τη Γερμανική εκκλησία κ.λπ. παντού όπου υπήρχαν και ζούσαν φοιτητές. Διάφοροι ομιλητές, σ' όλες σχεδόν τις αίθουσες διδασκαλίας, ανεβασμένοι στις καρέκλες, στους τοίχους των παραθύρων, είτε ακόμα και σηκωμένοι στα χέρια, τόνιζαν τη σημασία της 28 του Οχτώβρη και την ανάγκη να γιορταστεί από τους Ελληνες, από τη νεολαία. Εκεί που κυριολεχτικά χαλούσε ο κόσμος ήταν ο χώρος του φοιτητικού συσσιτίου, γιατί εκεί συγκεντρώνονταν και η μεγαλύτερη μάζα των φοιτητών. Συνάμα γέμιζαν οι διάφοροι φοιτητικοί χώροι από χιλιάδες μικρά χειρόγραφα τρικ, που τα έγραφαν όλη τη νύχτα συνεργεία φοιτητών, γιατί μέχρι τότε οι φοιτητικές οργανώσεις της ΟΚΝΕ δεν είχαν εξασφαλίσει πολύγραφο ή τυπογραφείο. Και τα έγραφαν με κάτι όμορφα γράμματα, κεφαλαία ή πεζά, που ήταν καλύτερα από τα τυπογραγραφημένα ή τα πολυγραφημένα. Ηταν τέτοιος ο πατριωτικός αγωνιστικός ενθουσιασμός, που είχε παρασύρει ακόμη και τους επιφυλαχτικούς και δισταχτικούς.

Την παραμονή της 28 του Οχτώβρη, oι αρχές της κατοχής μετάδιναν από το ραδιόφωνο, δημοσίευαν στις εφημερίδες και είχαν τοιχοκολλήσει και στα κεντρικά σημεία της Αθήνας και των άλλων πόλεων της Ελλάδας ανακοινώσεις με τις οποίες απαγόρευαν τις συγκεντρώσεις και τις κάθε είδους εκδηλώσεις την ημέρα αυτή, με ποινή επί τόπου εκτέλεσης κ.λπ. Παράλληλα σ' όλους τους κεντρικούς δρόμους της Αθήνας: στην Πατησίων, 3ης Σεπτεμβρίου, Αθηνάς, Σταδίου, Πανεπιστημίου, Ακαδημίας κ.λπ. στις κεντρικές πλατείες, Ομόνοιας, Κάνιγγος, Κλαυθμώνος, Λαυρίου, κ.λπ. κυκλοφορούσαν περίπολοι από Ιταλούς, ιδιαίτερα καραμπινιέρους. Πότε πότε έκανε την εμφάνισή του και κανένα ελαφρό τανκ. Και όμως τα φοιτητικά νιάτα αψήφησαν όλα αυτά τα μέτρα των γερμανοϊταλών καταχτητών.

Από την οργανωτική επιτροπή σαν τόποι προσυγκέντρωσης είχαν καθοριστεί διάφοροι χώροι γύρω από την Πλατεία Συντάγματος, όπου θα γινόταν η κεντρική εκδήλωση. Κι αυτή είχε οριστεί να γίνει στις 11 το πρωί, ενώ οι προσυγκεντρώσεις στις 10.30. Σαν τόποι προσυγκέντρωσης είχαν οριστεί η πλατεία Σκουφά - στο Κολωνάκι, το άγαλμα του Κολοκοτρώνη, τα Προπύλαια του Πανεπιστημίου, η Πλατεία Μητροπόλεως κ.λπ.

Από πολύ νωρίς άρχισαν να καταφθάνουν στους τόπους της προσυγκέντρωσης οι πρώτες ομάδες των φοιτητών μαζί με εργάτες, μαθητές και άλλους εργαζόμενους. Με τα νοήματα γίνονταν οι συνεννοήσεις και έπειτα σκορπούσαν από εδώ και από εκεί για να μη γίνονται αντιληπτοί από τα ελληνόφωνα όργανα των καταχτητών και τα ιταλικά περίπολα. Την καθορισμένη στιγμή ένα σφύριγμα και μια φωνή "πατριώτες" έκανε όλες τις σκόρπιες παρέες να συγκεντρωθούν γύρω από τον ομιλητή, που σηκωμένος στα χέρια έλεγε δυο λόγια για τις 28 του Οκτώβρη και καλούσε τους συγκεντρωμένους να πάνε ομαδικά στον Αγνωστο Στρατιώτη, για να καταθέσουν στεφάνια γι' αυτούς που έπεσαν για τη λευτεριά και την ανεξαρτησία της πατρίδας. Αμέσως ξεδιπλώνονταν οι ελληνικές σημαίες που ανέμιζαν περήφανα, ενώ οι νέοι αψηφούσαν τους καταχτητές και τα ντόπια όργανά τους και η πλατεία και οι γύρω δρόμοι αντηχούσαν από τις ζητωκραυγές και τον εθνικό ύμνο. Και τότε ξεκινούσαν όλες οι φάλαγγες από τους διάφορους τόπους προσυγκέντρωσης προς το Σύνταγμα και τον Αγνωστο Στρατιώτη. Στις 11 ακριβώς έβλεπες να καταφθάνουν οι φάλαγγες από τους διάφορους τόπους προσυγκέντρωσης με τις ελληνικές σημαίες μπροστά, άλλες να κατηφορίζουν από τη λεωφόρο Κηφισίας, άλλες ν' ανηφορίζουν από την Πανεπιστημίου, τη Μητρόπολη κ.λπ. Χιλιάδες και χιλιάδες φοιτητές, μαθητές, εργάτες, είχαν πλημμυρίσει την πλατεία Συντάγματος. Διάφοροι ομιλητές πήραν το λόγο και μίλησαν για τη σημασία της 28 του Οχτώβρη, άλλοι κατάθεσαν στεφάνια στον Αγνωστο Στρατιώτη, ενώ οι συγκεντρωμένοι ζητωκραύγαζαν για τη λευτεριά και την ανεξαρτησία της πατρίδας και έψαλλαν τον εθνικό ύμνο. Εκεί για πρώτη φορά ακούστηκε το σύνθημα "θάνατος στο φασισμό - λευτεριά στο λαό", που έγινε κατοπινά κεντρικό σύνθημα όλων των αντιστασιακών οργανώσεων. Ο ενθουσιασμός και η αγωνιστικότητα που κυριαρχούσαν κείνες τις στιγμές ήταν κάτι το αφάνταστο, κάτι που δεν μπορεί να διατυπωθεί στο χαρτί. Ολοι συνεπαρμένοι φώναζαν για τη λευτεριά και την ανεξαρτησία της πατρίδας μ' όλη τη δύναμη της ψυχής τους, αγκαλιάζονταν, φιλιούνταν, εύχονταν ο ένας στον άλλον καλή ανάσταση.

Μπροστά στον όγκο των συγκεντρωμένων -που θα ήταν πάνω από 5.000- δεν τόλμησαν να επέμβουν οι χαφιέδες και καραμπινιέροι για να διαλύσουν τη συγκέντρωση. Εκαναν μεταβολή και φεύγανε με βήμα ταχύ προς κατεύθυνση αντίθετη απ' αυτήν που είχαν έρθει. Ωστόσο, ειδοποιήθηκε η ιταλική καβαλλερία που άρχισε να χτυπάει τους διαδηλωτές. Οι νέοι τους υποδέχτηκαν με το γνωστό σύνθημα "αέρα" και με ζητωκραυγές υπέρ της Ελλάδας και ενάντια στους Ιταλούς φασίστες. Προς στιγμήν οι καραμπινέροι έκαναν πίσω. Αλλά ξαναεπιτέθηκαν. Σκληρές συγκρούσεις έγιναν και άγριες σκηνές ξετυλίχτηκαν για πολλή ώρα στην Πλατεία Συντάγματος και στις γύρω παρόδους ανάμεσα στους άοπλους φοιτητές και στους πάνοπλους Ιταλούς. Πολλοί φοιτητές τραυματίστηκαν ή ποδοπατήθηκαν από τα άλογα. Μα οι φοιτητές της Αθήνας, οι νέοι της Ελλάδας κέρδισαν μια μεγάλη μάχη, μια μεγάλη νίκη, την πρώτη νίκη στους δρόμους της Αθήνας, που ήταν και η πρώτη μαζική εκδήλωση στην κατεχόμενη Ελλάδα και ίσως ίσως και η πρώτη σ' όλη την κατεχόμενη Ευρώπη ενάντια στα φασιστικά τέρατα» («Ιστορία της Εθνικής Αντίστασης 1940 - 1945», εκδόσεις «Αυλός», σελ. 324 - 326).

Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν αποτέλεσμα της όξυνσης των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων, αλλά και της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης του 1929 - 1933, που, παρά την όποια μικρή αναζωογόνηση στη δεκαετία του '30 δεν ξεπεράστηκε. Ο πόλεμος, ως διέξοδος, αποτελούσε το μέσο για το εδαφικό ξαναμοίρασμα του κόσμου ανάμεσα στις τότε ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, αλλά πρώτ' απ' όλα στόχευε στη συντριβή του πρώτου σοσιαλιστικού κράτους στον κόσμο, της ΕΣΣΔ, και στην ανατροπή του σοσιαλισμού, ώστε να ξανακερδίσουν ένα χαμένο κρίκο στην ιμπεριαλιστική αλυσίδα.

Το βασικό περιεχόμενο των διεθνών εξελίξεων καθοριζόταν βασικά από την αντίθεση ανάμεσα στο σοσιαλισμό και τον καπιταλισμό, που εκφραζόταν ως αντίθεση ανάμεσα στην ΕΣΣΔ και τα καπιταλιστικά κράτη. Οι αστικές κυβερνήσεις επιδίωκαν να τσακίσουν το σοσιαλισμό. Απ' αυτό το σκοπό καθοδηγούνταν και στο γερμανικό ζήτημα οι κυβερνήσεις των νικηφόρων κρατών στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Τα ισχυρά καπιταλιστικά κράτη, μετά την αποτυχία της στρατιωτικής επέμβασής τους κατά του σοβιετικού κράτους, στα πρώτα δύο χρόνια μετά την Οχτωβριανή Επανάσταση, δεν εγκατέλειψαν τα σχέδιά τους για την εξόντωση του σοσιαλισμού με την ένοπλη βία. ΗΠΑ, Αγγλία και Γαλλία συνέχισαν να καταστρώνουν σχέδια για νέες αντισοβιετικές πολεμικές περιπέτειες. Και προσπαθώντας να βρουν τις απαραίτητες στρατιωτικές δυνάμεις για να πραγματοποιήσουν αυτά τους τα σχέδια έστρεψαν την προσοχή τους προς τη Γερμανία.

Η Γερμανία με τη μεγάλη στρατιωτική και οικονομική της ισχύ, με την ικανότητά της να παραθέσει στο μέτωπο σημαντικό στρατό, ήταν ικανή να εξαπολύσει πόλεμο για την καταστροφή της ΕΣΣΔ.

ΗΠΑ, Αγγλία και Γαλλία σχεδίαζαν την υποκίνηση ενός πολέμου Γερμανίας και Ιαπωνίας κατά της ΕΣΣΔ με σκοπό να λύσουν δύο ζητήματα: Με τις Γερμανία και Ιαπωνία να εξαφανίσουν τη Σοβιετική Ενωση αλλά και να εξασθενίσουν Γερμανία και Ιαπωνία με έναν παρατεταμένο εξοντωτικό πόλεμο.

Ετσι διαμορφώθηκαν οι δύο αντίπαλοι ιμπεριαλιστικοί συνασπισμοί, Αγγλία, Γαλλία, ΗΠΑ, ο ένας και Γερμανία, Ιταλία, Ιαπωνία ο άλλος. Βεβαίως κάθε συνασπισμός είχε και άλλα κράτη ως συμμάχους.

Η συντριβή και η κατάκτηση της Σοβιετικής Ενωσης, με σκοπό την εξαφάνιση πρώτα απ' όλα του κέντρου του διεθνούς κομμουνιστικού και εργατικού κινήματος, καθώς και η διεύρυνση του «ζωτικού χώρου» του γερμανικού ιμπεριαλισμού, υπήρξε η βασικότερη πολιτική επιδίωξη του ναζιστικού καθεστώτος. Οι κυβερνήσεις των άλλων ιμπεριαλιστικών κρατών, ΗΠΑ, Μεγάλης Βρετανίας, Γαλλίας, ακολουθούσαν πολιτική συνωμοσίας με τον Χίτλερ ενάντια στην ΕΣΣΔ.

Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος τυπικά ξεκίνησε την 1η του Σεπτέμβρη 1939. Ηταν αποτέλεσμα της όξυνσης των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων, αλλά και της παγκόσμιας κρίσης του 1929 - 1933, η οποία και δεν ξεπεράστηκε, παρά τη μικρή ανάκαμψη στα μέσα της δεκαετίας του '30.

Οι κυβερνήσεις των άλλων ιμπεριαλιστικών κρατών, ΗΠΑ, Μεγάλης Βρετανίας, Γαλλίας, με κίνητρο το ταξικό μίσος προς την ΕΣΣΔ και με το πρόσχημα της «μη ανάμειξης» και της «ουδετερότητας» ακολουθούσαν στην ουσία πολιτική στήριξης στους φασίστες, υπολογίζοντας από τη μια να εξαφανίσουν την ΕΣΣΔ ανατρέποντας το σοσιαλισμό με τον πόλεμο Γερμανίας - Ιαπωνίας ενάντια στην ΕΣΣΔ αλλά και ότι οι δυνάμεις της Σοβιετικής Ενωσης θα εξασθενίσουν τον αντίπαλό τους ιμπεριαλιστικό συνασπισμό, Γερμανίας - Ιταλίας - Ιαπωνίας, μέσω του πολέμου. Βεβαίως, ενώ περίμεναν επίθεση της Γερμανίας στη Σοβιετική Ενωση, η Γερμανία επιτέθηκε ενάντια στα καπιταλιστικά κράτη.

Στις 31 Αυγούστου του 1939 το βράδυ, όλοι οι γερμανικοί ραδιοσταθμοί ανακοίνωσαν πως τάχα οι Πολωνοί είχαν επιτεθεί αιφνιδιαστικά εναντίον της γερμανικής πόλης Γκλάιβιτς, πως κατέλαβαν το ραδιοσταθμό και είχαν μεταδώσει έκκληση για πόλεμο εναντίον της Γερμανίας. Η προκλητική αυτή σκηνοθεσία που σκάρωσαν οι Γερμανοί φασίστες με την καθοδήγηση του αρχηγού της μυστικής αστυνομίας Χίμλερ, είχε σκοπό να εξαπατήσει την παγκόσμια κοινή γνώμη και να δικαιολογήσει την ύπουλη επίθεση που είχε προετοιμάσει η Γερμανία. Τα χαράματα της 1ης Σεπτέμβρη, στις 4 και 45', τα γερμανοφασιστικά στρατεύματα εισβάλλουν στην Πολωνία. Οι ΗΠΑ κήρυξαν στάση «ουδετερότητας». Αγγλία - Γαλλία «κήρυξαν» τον πόλεμο κατά της Γερμανίας, αλλά δεν τον έκαναν και στην πράξη!!! («παράξενος πόλεμος» ονομάστηκε)... Επί περίπου ένα χρόνο τον είχαν κηρυγμένο, δίχως να τον διεξάγουν... Προηγουμένως η κυβέρνηση της Πολωνίας διαπραγματευόταν με τον Χίτλερ, έτοιμη και πρόθυμη να χτυπήσει μαζί του τη Σοβιετική Ενωση! Αλλά η συμφωνία χάλασε στο θέμα του Γκντανσκ, που ο Χίτλερ ζητούσε να προσαρτήσει, και στο «διάδρομο» στην Πομερανία. Τότε η αστική τάξη της Πολωνίας, για να προστατευθεί από τη Γερμανία, άρχισε να κάνει «Σύμφωνα» με τους Αγγλογάλλους, ενώ αρνήθηκε να κάνει «Σύμφωνο» με τη Σοβιετική Ενωση, όπως της ζητούσε, για κοινή πάλη κατά της χιτλερικής επιδρομής.

Στη δεκαετία του 1930 η χιτλερική κυβέρνηση επιδόθηκε σε μια διπλωματική, στρατηγική και οικονομική προπαρασκευή του παγκόσμιου πολέμου. Τον Οκτώβρη του 1933 η Γερμανία εγκατέλειψε τη Διάσκεψη της Γενεύης του 1932 -1945 για τον αφοπλισμό και κατέθεσε δήλωση αποχώρησης από την Κοινωνία των Εθνών. Στις 16 Μάρτη 1935 ο Χίτλερ παραβίασε τα άρθρα, τα σχετικά με τον πόλεμο, που περιλαμβάνονταν στη Συνθήκη Ειρήνης των Βερσαλιών του 1919 και κήρυξε στη χώρα γενική επιστράτευση. Το Μάρτη του 1936 τα γερμανικά στρατεύματα κατέλαβαν την αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη της Ρηνανίας. Το Νοέμβρη του 1936 η Γερμανία και η Ιαπωνία υπέγραψαν το «αντικομμουνιστικό σύμφωνο» (ενάντια στη Γ' Διεθνή), στο οποίο το 1937 προσχώρησε και η Ιταλία. Η δραστηριοποίηση των επιθετικών δυνάμεων του ιμπεριαλισμού οδήγησε σε μια σειρά διεθνείς πολιτικές κρίσεις και τοπικούς πολέμους. Με τους επιθετικούς πολέμους, με την εισβολή της Ιαπωνίας στην Κίνα (άρχισε το 1931), την εισβολή της Ιταλίας στην Αιθιοπία (1935 - 1936) και τη γερμανοϊταλική επέμβαση στην Ισπανία (1936 - 1939) τα φασιστικά κράτη δυνάμωσαν τις θέσεις τους σε Ευρώπη, Αφρική και Ασία.

Ταυτόχρονα, η φασιστική Γερμανία επειδή προετοιμαζόταν για πόλεμο δημιουργούσε εφεδρικά αποθέματα από στρατηγικές πρώτες ύλες. Οι κυριότεροι προμηθευτές της ήταν η Βρετανία και οι Ηνωμένες Πολιτείες. Στα 1938 η Γερμανία αγόρασε το 45% του απαραίτητου για την παραγωγή της σιδηρομεταλλεύματος από τη Βρετανία, τη Γαλλία, το Βέλγιο και από το Βελγικό Κογκό. Στις χώρες αυτές, καθώς και στην Ολλανδία και στις Ηνωμένες Πολιτείες, αναλογούσε το 89,5% από όλο το χυτοσίδηρο που είχε εισαχθεί στη Γερμανία στα 1938. Η εισαγωγή σιδηρομεταλλεύματος από τη Σουηδία και βολφραμίου από την Ισπανία, την Πορτογαλία και την Κίνα αυξήθηκε απότομα.

Οπως οι Γερμανοί φασίστες, έτσι και οι Ιάπωνες εισήγαν από το εξωτερικό, ακόμα και από τις Ηνωμένες Πολιτείες, μεγάλες ποσότητες στρατηγικών υλών και πολεμικού υλικού. Στα 1938, η αναλογία συμμετοχής των Ηνωμένων Πολιτειών σε όλες τις εισαγωγές της Ιαπωνίας ήταν: Στο πετρέλαιο 65%, σε σιδηρομετάλλευμα και σε ατσάλι 90,4%, στο χαλκό 90,9%, στα αεροπλάνα 76,9% και στα αυτοκίνητα 64,7%.

Στην Ιταλία, από την περίοδο του πολέμου με την Αιθιοπία, (1935), αυξανόταν σταθερά το ειδικό βάρος των πολεμικών κλάδων της εθνικής οικονομίας (της μεταλλουργίας, της χημικής βιομηχανίας, της μηχανουργίας) και περιοριζόταν αρκετά η παραγωγή των ειδών πλατιάς κατανάλωσης.

Ενώ τα κράτη του φασιστικού συνασπισμού είχαν βασικά μετατρέψει την οικονομία τους σε πολεμική, στην Αγγλία, στις Ηνωμένες Πολιτείες και ως ένα σημείο στη Γαλλία η διαδικασία αυτή, δηλαδή η στρατιωτική τους μηχανή, αρχίζει να ενισχύεται το 1938, αρχίζουν δηλαδή να προετοιμάζονται για πόλεμο. Οι κυβερνήσεις στις χώρες αυτές ενίσχυαν τις παλαιές και οργάνωναν καινούργιες ναυτικές βάσεις: Η Αγγλία στον Ινδικό και στον Ειρηνικό Ωκεανό, στη Μεσόγειο Θάλασσα και στη Νότια Αφρική, οι Ηνωμένες Πολιτείες στον Ειρηνικό και στον Ατλαντικό Ωκεανό και η Γαλλία στη Μεσόγειο Θάλασσα. Με γρήγορους ρυθμούς κατασκευάζονταν οχυρωματικά έργα στα στεριανά σύνορα της Γαλλίας, του Βελγίου και της Ολλανδίας. Το Μάη του 1938 στις Ηνωμένες Πολιτείες αποφασίστηκε να αυξηθεί το τονάζ του πολεμικού στόλου κατά 20%. Στις αρχές του 1939, το Κογκρέσο επικύρωσε το καινούργιο αεροπορικό πρόγραμμα, σύμφωνα με το οποίο ο αριθμός των αεροπλάνων θα έφτανε τις 5.500 μονάδες. Στην επιτροπή των πολεμικών πόρων των Ηνωμένων Πολιτειών που οργανώθηκε τον Αύγουστο του 1939 πήραν μέρος εκπρόσωποι του τραστ ατσαλιού, της αμερικανικής τηλεφωνικής και τηλεγραφικής εταιρείας, της «Τζένεραλ Μότορς» και άλλων μονοπωλίων. Στην Αγγλία, μέλη της επιτροπής που διόρισε η κυβέρνηση για τον έλεγχο της εφαρμογής του προγράμματος επανεξοπλισμού ήταν ο διευθυντής - διαχειριστής της φίρμας «Κούρτοντ» που παρήγε τεχνητές ίνες, ο πρόεδρος της εταιρείας ελαστικών αυτοκινήτων «Ντάνλοπ Βάμπερ», ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας της βρετανικής βιομηχανίας, ο διευθυντής του αυτοκρατορικού χημικού τραστ, καθώς και οι επικεφαλής πολλών άλλων μονοπωλίων.

Τα έσοδα των εργοστασίων της πολεμικής βιομηχανίας και των συγγενικών της κλάδων αυξάνονταν ορμητικά. Το αγγλικό ναυπηγομηχανουργικό κοντσέρν «Σουέν Χάντερ», σε σύγκριση με το 1936, αύξησε στα 1938 τα έσοδά του κατά 166,9%. Τα έσοδα του «Κρουπ» σε σύγκριση με το 1927 - 1928 υπερτριπλασιάστηκαν σχεδόν στα 1937 - 1938. Τα κέρδη των μεγαλύτερων ιαπωνικών εταιρειών στο πρώτο εξάμηνο του 1939 ήταν 20% έως 27% του βασικού κεφαλαίου. Η τιμή των μετοχών του ιταλικού κοντσέρν όπλων «Μπρέντα» σε σύγκριση με το 1932 αυξήθηκε στα 1938 περισσότερο από το δεκαπλάσιο. Παρά τις οξείες αντιθέσεις ανάμεσα στους δύο συνασπισμούς των ιμπεριαλιστικών κρατών, η Αγγλία, η Γαλλία και οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής δεν ήθελαν να πάρουν μέρος στην οργάνωση μιας αποφασιστικής απόκρουσης των φασιστικών κρατών. Η πολιτική που επέλεξαν τα κράτη αυτά είχε σκοπό να απομακρύνει τον κίνδυνο πολέμου από τη Δύση και να στρέψει τη φασιστική επίθεση στην Ανατολή, εναντίον της Σοβιετικής Ενωσης. Αυτός ήταν ο λόγος που στο διεθνή στίβο διαγράφηκαν καθαρά τρεις βασικές κατευθύνσεις: Η ανοιχτά επιθετική γραμμή της Γερμανίας, της Ιαπωνίας και της Ιταλίας για την εξαπόλυση ενός παγκόσμιου πολέμου, η πολιτική της ανοχής και της καθαρής συνεργίας με τα φασιστικά κράτη από την πλευρά της Αγγλίας, της Γαλλίας και των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής και η προσπάθεια της Σοβιετικής Ενωσης για τη συγκρότηση ενός μετώπου από κράτη που να ενδιαφέρονται να δράσουν για να αποκρούσουν τη φασιστική επίθεση, να οργανώσουν τη συλλογική ασφάλεια.

Τα αντικομμουνιστικά συνθήματα που έριχναν οι φασίστες εδραίωναν την άποψη στον αστικό πολιτικό κόσμο της Αγγλίας, των ΗΠΑ και της Γαλλίας σχετικά με τη δυνατότητα μιας συνεννόησης με τα φασιστικά κράτη πάνω στη βάση της ικανοποίησης των κατακτητικών τους σκοπών σε βάρος της Σοβιετικής Ενωσης. Τα δυτικά κράτη με την πολιτική του «κατευνασμού» των επιδρομέων λογάριαζαν να ενθαρρύνουν την προώθηση των στρατιών της χιτλερικής Γερμανίας προς τα σύνορα της Σοβιετικής Ενωσης και να βοηθήσουν στην έκρηξη ενός γερμανοσοβιετικού πολέμου, που θα καθυστερούσε τη σοσιαλιστική ανάπτυξη της ΕΣΣΔ, θα εξασθένιζε και θα ανέτρεπε το σοσιαλισμό και ταυτόχρονα θα εξασθένιζε σε τέτοιο σημείο τη Γερμανία που θα έπαυε να αποτελεί κίνδυνο για τα συμφέροντα των ιμπεριαλιστών αντιπάλων της.

Ειδικότερα η εξωτερική πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών επηρεαζόταν βασικά από το μίσος των κυβερνητικών κύκλων προς τη Σοβιετική Ενωση και από την προθυμία μερικών μονοπωλιακών ομάδων να υποστηρίξουν τα φασιστικά κράτη που θα εξαπέλυαν πόλεμο εναντίον της ΕΣΣΔ. Γι' αυτό οι ΗΠΑ βοηθώντας στην ουσία την πολεμική προετοιμασία της Αγγλίας και της Γαλλίας και πουλώντας τους όπλα εφοδίαζαν ταυτόχρονα την Ιαπωνία και τη Γερμανία με στρατηγικές πρώτες ύλες.

Πρώτο θύμα της φασιστικής επίθεσης στην Κεντρική Ευρώπη ήταν η Αυστρία. Η εσωτερική κατάσταση στη χώρα βοηθούσε στην πραγματοποίηση των σχεδίων του Γερμανού επιδρομέα. Πολλές δεκαετίες οι μεγαλοϊδεάτες Γερμανοί εθνικιστές προσπαθούσαν να φυτέψουν στη συνείδηση του αυστριακού λαού την ιδέα πως η Γερμανία και η Αυστρία έπρεπε να ενωθούν και να αποτελέσουν την ενιαία «Μεγάλη Γερμανία». Την προπαγάνδα για το «άνσλους» (ένωση) την είχαν δεχθεί και οι ηγέτες της αυστριακής σοσιαλδημοκρατίας, που από τα 1918 συστηματικά υποστήριζαν πως το αυστριακό κράτος «δεν είναι βιώσιμο». Οι Αυστριακοί φασίστες που ήταν προσανατολισμένοι προς την Ιταλία προτιμούσαν να είναι η Αυστρία ανεξάρτητη, αλλά κι αυτοί διακήρυσσαν πως η Αυστρία είναι «δεύτερο γερμανικό κράτος».

Τα γερμανικά σχέδια για την κατάληψη του αυστριακού εδάφους τα ήξεραν πολύ καλά οι κυβερνήσεις και τα κόμματα του κεφαλαίου της Αγγλίας, της Γαλλίας και των ΗΠΑ. Η πολιτική της Αγγλίας στο αυστριακό ζήτημα ξεκινούσε από την υπόθεση πως η καταβρόχθιση της Αυστρίας από τη Γερμανία θα ήταν ένα από τα πιο σπουδαία στάδια της προετοιμασίας της επίθεσης της Γερμανίας εναντίον της Σοβιετικής Ενωσης. Γι' αυτό η αγγλική κυβέρνηση δεν είχε αντίρρηση για το «άνσλους». Στις 31 Μάη του 1937 ο Αγγλος πρεσβευτής στο Βερολίνο Χέντερσον, σε μια συζήτησή του με τον Πάπεν, δήλωσε: «Η Αγγλία καταλαβαίνει απόλυτα την ανάγκη να ρυθμιστεί το ζήτημα (της Αυστρίας) στα πλαίσια του γερμανικού ράιχ».

Το Νοέμβρη του 1937 έφτασε στη Γερμανία ο αντιπρόεδρος της αγγλικής κυβέρνησης Χάλιφαξ. Ο Χάλιφαξ σε συνομιλία του με τον Χίτλερ τόνισε πρώτα πρώτα τις «υπηρεσίες» του (του Χίτλερ) στο ζήτημα της «εκμηδένισης του κομμουνισμού στη χώρα του» και δήλωσε πως αυτός «έφραξε το δρόμο του κομμουνισμού προς τη Δυτική Ευρώπη, και γι' αυτό η Γερμανία δίκαια μπορεί να θεωρείται ο προμαχώνας της Δύσης εναντίον του μπολσεβικισμού». Υστερα ο Χάλιφαξ πρότεινε να ρυθμιστούν με απευθείας διαπραγματεύσεις τα αγγλογερμανικά προβλήματα και να προσεγγίσουν οι δύο χώρες και όταν γίνει αυτό θα είναι δυνατόν να υπογραφεί μια συμφωνία ανάμεσα στα τέσσερα κράτη - Αγγλία, Γερμανία, Γαλλία και Ιταλία. Αφού ξεκαθάρισε ότι «από αγγλική πλευρά δεν νομίζουν πως το status quo πρέπει σε όποια περίπτωση να διατηρηθεί σε ισχύ» και ότι «πρέπει να γίνει προσαρμογή στις καινούργιες συνθήκες και επανόρθωση των παλαιών σφαλμάτων και να έχουμε υπόψη μια μεταβολή στην κατάσταση που υπάρχει, μεταβολή που έγινε απαραίτητη», ο Χάλιφαξ έδωσε στην ουσία τη συγκατάθεσή του για το «άνσλους», καθώς και για την κατάληψη της Τσεχοσλοβακίας. Τις αποικιακές αξιώσεις της Γερμανίας υποσχέθηκε να τις εξετάσει όταν θα συμφωνούσαν στα άλλα ζητήματα.

Ιμπεριαλιστική συνεννόηση με τη χιτλερική Γερμανία έκανε και η Γαλλία. Το Νοέμβρη και το Δεκέμβρη του 1937, σε ανεπίσημες συνομιλίες με τους χιτλερικούς απεσταλμένους, ο Γάλλος πρωθυπουργός Σοτάν, καθώς και πολλά άλλα μέλη της κυβέρνησης, πήραν ευνοϊκή θέση απέναντι στο «άνσλους».

Αλλά και οι Ηνωμένες Πολιτείες ήξεραν πως ετοιμαζόταν το «άνσλους»: Στις 23 Νοέμβρη του 1937 ο Αμερικανός πρεσβευτής στο Παρίσι, Μπούλιτ, με βάση τις συνομιλίες του με τον Γκέριγκ και τον Σαχτ, πληροφόρησε την Ουάσιγκτον πως οι χιτλερικοί είχαν πάρει απόφαση να καταλάβουν την Αυστρία. Αλλά η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών δεν πήρε κανένα μέτρο για να σταματήσει την επίθεση.

Η Σοβιετική Ενωση καταδίκασε κατηγορηματικά τη χιτλερική επίθεση στην Αυστρία. Στις 17 Μάρτη 1937 η σοβιετική κυβέρνηση πρότεινε να συγκληθεί μια διεθνής διάσκεψη για να εξετάσει τα μέτρα για την καταπολέμηση των επιθετικών ενεργειών, υπογραμμίζοντας πως ύστερα από την κατάληψη της Αυστρίας δημιουργείται απειλή για την Τσεχοσλοβακία και σε συνέχεια, μια που οι επιθετικές διαθέσεις είναι μεταδοτικές, υπάρχει κίνδυνος να εξελιχθεί η απειλή σε καινούριες διεθνείς διενέξεις... «Αύριο ίσως είναι πια αργά, αλλά σήμερα ο καιρός γι' αυτό δεν πέρασε ακόμη αν όλα τα κράτη και προπάντων τα μεγάλα πάρουν μια σταθερή και ανυστερόβουλη θέση απέναντι στα προβλήματα της συλλογικής διάσωσης της ειρήνης», σημείωνε.

Αλλά οι κυβερνήσεις της Αγγλίας και της Γαλλίας απόρριψαν την πρόταση της Σοβιετικής Ενωσης, ενώ η κυβέρνηση των Ενωμένων Πολιτειών ούτε καν απάντησε. Δεν είχαν περάσει ούτε τρεις βδομάδες από την κατάληψη της Αυστρίας και η Αγγλία, η Γαλλία και οι Ενωμένες Πολιτείες αναγνώρισαν στην ουσία την ένταξή της στο χιτλερικό κράτος. Η Τράπεζα της Αγγλίας με υπόδειξη της κυβέρνησης παράδωσε στη Ράιχσμπανκ το μέρος από το απόθεμα χρυσού της Αυστρίας που φυλασσόταν στο Λονδίνο.

Η κατάληψη της Αυστρίας έπαιζε σπουδαίο ρόλο στα γενικά στρατηγικά και πολιτικά σχέδια της Γερμανίας. Η Τσεχοσλοβακία ήταν κυκλωμένη τώρα από τρεις πλευρές, ενώ τα κοινά σύνορα της Γερμανίας με την Ιταλία, τη Γιουγκοσλαβία και την Ουγγαρία βοηθούσαν τους χιτλερικούς να επεκταθούν στα Βαλκάνια και τους έδιναν τη δυνατότητα να ασκούν πιο ενεργό πίεση στον Ιταλό σύμμαχό τους.

Η Αυστρία ήταν για το γερμανικό ιμπεριαλισμό πολύτιμη και από οικονομική άποψη. Το αυστριακό μεταλλουργικό κόντσερν «Αλπίνε Μονταγκέζελσάφτ» ήταν το μεγαλύτερο πολεμικό βιομηχανικό οπλοστάσιο σε όλη τη Νοτιοανατολική Ευρώπη και η κατάληψή του ενίσχυε το πολεμικό δυναμικό της Γερμανίας. Στα χέρια των γερμανικών μονοπωλίων έπεσε και το πετρέλαιο της περιοχής Ζίτερσντορφ (Κάτω Αυστρία) που την περίοδο αυτή ήταν η πιο προσιτή και από γεωγραφική άποψη η πιο κοντινή πηγή φυσικού πετρελαίου που τόσο πολύ το χρειαζόταν η Γερμανία. Τα γερμανικά μονοπώλια πήραν στα χέρια τους και τα πυριτιδοποιεία του Μπλουμάου και άλλα εργοστάσια της αυστριακής πολεμικής βιομηχανίας, όπως το εργοστάσιο κατασκευής όπλων στο Χίρτεμπεργκ. Ολόκληρη η αυστριακή βιομηχανία έμπαινε στην υπηρεσία της φασιστικής Γερμανίας.

Υστερα από την κατάληψη της Αυστρίας από τη χιτλερική Γερμανία καμιά ευρωπαϊκή χώρα δεν ήταν δυνατόν να νιώθει σιγουριά. Οι Γερμανοί φασίστες που κατόρθωσαν να καταλάβουν την Αυστρία χωρίς να χάσουν ούτε ένα στρατιώτη, αποφάσισαν να πραγματοποιήσουν αμέσως τα μελλοντικά κατακτητικά τους σχέδια.

Από οικονομική άποψη η κατάληψη της Τσεχοσλοβακίας ήταν μια υπόσχεση για τα γερμανικά μονοπώλια πως θα αποκτήσουν τους πλουσιότατους βιομηχανικούς και αγροτικούς πόρους της χώρας αυτής. Η Τσεχοσλοβακία είχε αναπτυγμένη βιομηχανία. Στα 1937 η εξόρυξη κάρβουνου έφτασε τα 27,5 εκατ. τόνους, η παραγωγή χυτοσιδήρου το 1,7 έκατ. τόνους και του ατσαλιού τα 2,3 εκατ. τόνους. Τα εργοστάσια αυτοκινήτων κατασκεύαζαν 14,6 χιλ. αυτοκίνητα το χρόνο. Τα χημικά εργοστάσια θεωρούνταν τα μεγαλύτερα ύστερα από τα γερμανικά. Τα πολεμικά εργοστάσια «Σκόντα» εφοδίαζαν όχι μόνο τον τσεχοσλοβακικό στρατό αλλά και τους στρατούς των γειτονικών χωρών. Τα τσεχοσλοβακικά αεροπλάνα δεν υστερούσαν ποιοτικά από τα αεροπλάνα των πιο μεγάλων ευρωπαϊκών κρατών. Ακόμη, η Τσεχοσλοβακία είχε αρκετά αποθέματα χρυσού και συναλλάγματος.

Η χιτλερική Γερμανία άρχισε να ετοιμάζει την επίθεση εναντίον της Τσεχοσλοβακίας αμέσως ύστερα από την προσάρτηση της Αυστρίας. Ο αρχηγός του γερμανοφασιστικού κόμματος στη Σουδητία (περιοχή της Τσεχοσλοβακίας που κατοικούσε γερμανικό στοιχείο) Χενλάιν πήρε από τον Χίτλερ οδηγίες να υποβάλει ολοένα και πιο απειλητικές αξιώσεις στην τσεχοσλοβακική κυβέρνηση αυξάνοντάς τες σιγά σιγά για να κάνει αδύνατη μια πραγματική συνεννόηση. Στις 24 Απριλίου του 1938 μιλώντας ο Χενλάιν στο Κάρλοβι Βάρι αξίωσε ολοκληρωτική αυτονομία για όλους τους Γερμανούς που ζούσαν στην Τσεχοσλοβακία και απόλυτη ελευθερία για τη φασιστική προπαγάνδα. Οταν η τσεχοσλοβακική κυβέρνηση έδειξε πως σκέφτεται να δεχθεί την αξίωση αυτή, ο Χενλάιν δήλωσε πως η κυβέρνηση της Τσεχοσλοβακίας οφείλει να ξεσκίσει το σοβιετοτσεχοσλοβακικό σύμφωνο αμοιβαίας βοήθειας και γενικά να αλλάξει την εξωτερική της πολιτική. Η τακτική των χιτλερικών ήταν να προκαλέσουν μέσω των οπαδών του Χενλάιν ένα όποιο επεισόδιο για να μεταφέρουν κεραυνοβόλα στρατό στην Τσεχοσλοβακία. Οι χιτλερικοί είχαν πεποίθηση πως τα δυτικά κράτη δε θα ανακατεύονταν στη διένεξη. Αποδείχθηκε πως όχι μόνο δε θα αντιδρούσαν, αλλά θα έκαναν και ό,τι περνούσε από το χέρι τους για να βοηθήσουν τον Χίτλερ.

Στις 29 Σεπτέμβρη του 1938 στο Μόναχο συναντήθηκαν από τη Γερμανία ο Χίτλερ, την Αγγλία ο Τσάμπερλεν, τη Γαλλία ο Νταλαντιέ και την Ιταλία ο Μουσολίνι για να συζητήσουν το «τσεχοσλοβακικό ζήτημα». Υστερα από σφοδρές επιθέσεις του Χίτλερ εναντίον της Τσεχοσλοβακίας και μερικές αντεγκλήσεις, τα μέλη της διάσκεψης ενέκριναν το γερμανοϊταλικό σχέδιο συνεννόησης. Στους αντιπροσώπους της Τσεχοσλοβακίας που δεν είχαν κληθεί να πάρουν μέρος στη συνάντηση, αλλά τους είχαν και περίμεναν απέξω, ανακοινώθηκε πως η απόφαση των Μεγάλων Δυνάμεων δεν επιδέχεται συζήτηση και πρέπει να γίνει δεκτή χωρίς καμιά αντίρρηση. Σε αντάλλαγμα η Αγγλία, η Γαλλία, η Γερμανία και η Ιταλία υπόσχονταν στην Τσεχοσλοβακία, ύστερα από την ικανοποίηση όλων των αξιώσεων της συμφωνίας του Μονάχου, να εγγυηθούν διεθνώς τα νέα σύνορά της.

Με βάση τη συμφωνία που υπογράφτηκε στο Μόναχο η Τσεχοσλοβακία ήταν υποχρεωμένη να παραδώσει στη Γερμανία μέσα σε δέκα μέρες τη Σουδητία και μέσα σε τρεις μήνες να ικανοποιήσει τις εδαφικές αξιώσεις της Ουγγαρίας και της Πολωνίας. Ολες οι βιομηχανικές επιχειρήσεις, τα ορυχεία, οι συγκοινωνίες και τα μέσα τηλεπικοινωνίας, το τροχαίο υλικό, τα στρατιωτικά οχυρά, οι αποθήκες και οι πρώτες ύλες που βρίσκονταν στο παραχωρούμενο έδαφος θα παραδίδονταν σε απολύτως καλή κατάσταση.

Από την Τσεχοσλοβακία αφαιρέθηκε μια εδαφική έκταση από 41.098 τετρ. χλμ. με περίπου 5 εκατομμύρια κατοίκους που από αυτούς περισσότεροι από ένα εκατ. ήταν Τσέχοι και Σλοβάκοι. Στα χέρια των χιτλερικών έπεσαν βιομηχανικές περιοχές με σπουδαία μεταλλουργικά και χημικά εργοστάσια, μεθοριακά οχυρά και μια σημαντική ποσότητα οπλισμού. Ετσι η Τσεχοσλοβακία ήταν στην ουσία αφοπλισμένη και αντιμέτωπη με το Γερμανό φασίστα επιδρομέα που περίμενε μόνο την κατάλληλη στιγμή για να την υποδουλώσει οριστικά.

Η ιμπεριαλιστική συμφωνία του Μονάχου ήταν η κορύφωση της πολιτικής της ενθάρρυνσης των φασιστών επιδρομέων. Στις 30 Σεπτέμβρη, με πρόταση του Τσάμπερλεν, η Γερμανία και η Αγγλία υπόγραψαν στο Μόναχο μια δήλωση για αμοιβαία μη επίθεση και ειρηνικό διακανονισμό όλων των επίμαχων ζητημάτων που θα δημιουργούνταν. Υστερα από λίγο καιρό ανάλογη δήλωση υπόγραψαν η Γαλλία και η Γερμανία. Ο Τσάμπερλεν και ο Νταλαντιέ πίστευαν πως με την υπογραφή των συμφωνιών αυτών είχαν απομακρύνει από την Αγγλία και τη Γαλλία τον κίνδυνο της γερμανικής επίθεσης και τον είχαν ρίξει στην κοίτη που επιθυμούσαν, προς τα ανατολικά, εναντίον της Σοβιετικής Ενωσης. Αυτό το σκοπό είχαν τα δυτικά κράτη που παραδίδανε στον Χίτλερ τα τσεχοσλοβακικά εδάφη. Αλλά η βοήθεια των δυτικών ιμπεριαλιστών προς το φασίστα επιδρομέα δεν περιορίστηκε σ' αυτό. Στις 13 Οκτωβρίου του 1938, αμέσως ύστερα από τη συμφωνία του Μονάχου, ή «Στάνταρντ Οϊλ» και η «Φαρμπενίντουστρι» υπόγραψαν συμφωνία για την ίδρυση μιας αμερικανογερμανικής εταιρείας που θα μονοπωλούσε τις πατέντες για την παραγωγή συνθετικής βενζίνης που ο χιτλερικός στρατός είχε μεγάλη ανάγκη από αυτή. Στα χέρια της η «Φαρμπενίντουστρι» κρατούσε τον έλεγχο της παραγωγής συνθετικών καυσίμων σε όλες τις χώρες, εκτός από τις ΗΠΑ. Η χιτλερική, εξάλλου, κυβέρνηση χρησιμοποιώντας τους διεθνείς δεσμούς που είχε η «Φαρμπενίντουστρι» με τα καρτέλ αγόρασε μεγάλες ποσότητες βενζίνης με υψηλή οκτανική απόδοση για τα γερμανικά αεροπλάνα και άρματα μάχης. Χάρη σε άλλες συμφωνίες με καρτέλ η γερμανική πολεμική βιομηχανία απόχτησε πατέντες για την παραγωγή μαγνησίου και βηρυλλίου - πρώτων υλών που είναι απαραίτητες στη βιομηχανία αεροπλάνων. Ετσι τα μονοπώλια έκλεισαν μεταξύ τους μια ιδιόμορφη «συμφωνία Μονάχου» στον οικονομικό τομέα που έδινε στο φασίστα επιδρομέα τη δυνατότητα να εφοδιάσει και να προετοιμάσει για πολεμικές επιχειρήσεις τις δυνάμεις αρμάτων μάχης και θωρακισμένων, τα μηχανοκίνητά του και τις αεροπορικές του δυνάμεις.

Υστερα από τη συμφωνία του Μονάχου η Γερμανία και μαζί της ολόκληρος ο συνασπισμός των φασιστών επιδρομέων δυνάμωσαν αρκετά τις στρατηγικές και στρατιωτικοπολιτικές τους θέσεις.

Σε όλη τη διάρκεια της τσεχοσλοβακικής κρίσης η Σοβιετική Ενωση ήταν το μοναδικό κράτος που αγωνιζόταν με συνέπεια για τη διατήρηση της ακεραιότητας και της ανεξαρτησίας της Τσεχοσλοβακίας. Υστερα από την υπογραφή του σοβιετοτσεχοσλοβακικού συμφώνου αμοιβαίας βοήθειας η Σοβιετική Ενωση πρότεινε επανειλημμένα στην Τσεχοσλοβακία να υπογράψουν μια στρατιωτική συνθήκη που θα έδινε στη συμφωνία αυτοματισμό δράσης. Αλλα η τσεχοσλοβακική κυβέρνηση απόφευγε να δεχθεί τη σπουδαία αυτή πρόταση. Η σοβιετική κυβέρνηση ωστόσο έκανε το καθετί για να εκπληρώσει τις συμμαχικές της υποχρεώσεις. Προτού ακόμη η Γερμανία καταλάβει την Αυστρία ο αντιπρόσωπος της ΕΣΣΔ συζητούσε στο Βουκουρέστι τη δυνατότητα να περάσουν σοβιετικά στρατεύματα από το ρουμανικό έδαφος σε περίπτωση που η Τσεχοσλοβακία θα αντιμετώπιζε κίνδυνο γερμανικής επίθεσης. Στις 15 Μαρτίου του 1938 η ΕΣΣΔ διαβεβαίωσε την Αγγλία, τη Γαλλία και την Τσεχοσλοβακία πως σε περίπτωση επίθεσης της Γερμανίας εναντίον της Τσεχοσλοβακίας η Σοβιετική Ενωση θα εκπληρώσει τις συμμαχικές της υποχρεώσεις. Την προθυμία της ΕΣΣΔ να αντιταχθεί στην επίθεση την έδειξε και η δήλωση της σοβιετικής κυβέρνησης στις 17 Μαρτίου του ίδιου χρόνου, με αφορμή την κατάληψη της Αυστρίας. Υστερα από λίγες μέρες, στις 28 Μαρτίου, η σοβιετική στρατιωτική αντιπροσωπεία πληροφόρησε τον αρχηγό του Γενικού Επιτελείου του τσεχοσλοβάκικου στρατού πως η ΕΣΣΔ θα δώσει στην Τσεχοσλοβακία την απαραίτητη βοήθεια εναντίον της γερμανικής επίθεσης. Στο τέλος Απριλίου η σοβιετική κυβέρνηση διαβίβασε στον πρεσβευτή της Τσεχοσλοβακίας στη Μόσχα μια δήλωση που έλεγε: «Η ΕΣΣΔ, αν της ζητηθεί, είναι πρόθυμη, μαζί με τη Γαλλία και την Τσεχοσλοβακία, να πάρει όλα τα μέτρα για την κατοχύρωση της ασφάλειας της Τσεχοσλοβακίας. Για το σκοπό αυτό διαθέτει όλα τα απαραίτητα μέσα. Η κατάσταση του στρατού και της αεροπορίας της επιτρέπει να γίνει αυτό».

Στο τέλος Αυγούστου ο Λαϊκός Επίτροπος των Εξωτερικών Μ.Μ. Λιτβίνοφ ειδοποίησε το Γερμανό πρεσβευτή στη Μόσχα πως αν η Τσεχοσλοβακία δεχθεί επίθεση, η Σοβιετική Ενωση θα εκπληρώσει τις συμμαχικές της υποχρεώσεις. Στις 2 Σεπτεμβρίου πρότεινε στην αγγλική και στη γαλλική κυβέρνηση να οργανώσουν μια σύσκεψη από στρατιωτικούς ειδικούς για τη μελέτη των μέτρων απόκρουσης της επίθεσης. Αλλα η πρόταση αυτή δεν έγινε με συμπάθεια δεκτή στο Παρίσι και στο Λονδίνο.

Στα μέσα Σεπτεμβρίου στο ερώτημα της τσεχοσλοβακικής κυβέρνησης, αν η σοβιετική κυβέρνηση είναι πρόθυμη να βοηθήσει την Τσεχοσλοβακία στην περίπτωση που η Γαλλία, πιστή στις υποχρεώσεις της, θα βοηθούσε κι αυτή, η σοβιετική κυβέρνηση έδωσε σαφέστατη θετική απάντηση. Στο δεύτερο ερώτημα της τσεχοσλοβακικής κυβέρνησης (όταν πια είχε πάρει το γερμανο-αγγλο-γαλλικό τελεσίγραφο), αν η σοβιετική κυβέρνηση θεωρεί τον εαυτό της δεσμευμένο από το σοβιετοτσεχοσλοβακικό σύμφωνο σε περίπτωση που η Γερμανία θα προβάλει καινούριες αξιώσεις, που θα ναυαγήσουν οι αγγλο-γερμανικές συνομιλίες και θα αποφασίσει η Τσεχοσλοβακία να αμυνθεί ένοπλα, δόθηκε πάλι καταφατική απάντηση.

Η Σοβιετική Ενωση πήρε και πρακτικά μέτρα: προώθησε στα δυτικά της σύνορα 30 Μεραρχίες πεζικού και μερικές Μεραρχίες ιππικού και έθεσε σε πλήρη πολεμική ετοιμότητα τις μεγάλες μονάδες αρμάτων μάχης και αεροπορίας.

Οταν η Πολωνία θέλησε να εκμεταλλευτεί τη δύσκολη θέση της Τσεχοσλοβακίας για να προσαρτήσει ένα τμήμα του εδάφους της, η κυβέρνηση της ΕΣΣΔ δήλωσε στον Πολωνό πρεσβευτή στη Μόσχα πως στην περίπτωση αυτή η Σοβιετική Ενωση θα καταγγείλει χωρίς άλλη ειδοποίηση τη σοβιετοπολωνική συμφωνία μη επίθεσης. Η σταθερή στάση της Σοβιετικής Ενωσης είχε αποτέλεσμα. Τα πολωνικά στρατεύματα αποσύρθηκαν από τα τσεχοσλοβακικά σύνορα.

Η σοβιετική κυβέρνηση προσπάθησε να δραστηριοποιήσει και την Κοινωνία των Εθνών για να εμποδίσει την κατάληψη της Τσεχοσλοβακίας. Αφού μέρα τη μέρα γινόταν ολοένα και πιο φανερό πως η γαλλική κυβέρνηση θα αρνούνταν να εκπληρώσει τις συμμαχικές της υποχρεώσεις απέναντι στην Τσεχοσλοβακία, η Σοβιετική Ενωση ήταν δυνατόν να τη βοηθήσει με την ιδιότητα του μέλους της Κοινωνίας των Εθνών. Αλλα η τσεχοσλοβακική κυβέρνηση ούτε καν προσπάθησε να επωφεληθεί από την ευκαιρία αυτή στη σύνοδο της Γενικής Συνέλευσης της Κοινωνίας των Εθνών το Σεπτέμβριο. Υπακούοντας στις υποδείξεις της Αγγλίας και της Γαλλίας και στην πίεση της αντιδραστικής μερίδας της τσεχοσλοβακικής αστικής τάξης, συνέχιζε να ακολουθεί το δρόμο της συνθηκολόγησης και αρνούνταν τη σοβιετική βοήθεια. Η στάση αυτή ήταν πολύ περισσότερο αδικαιολόγητη γιατί η σοβιετική κυβέρνηση πληροφόρησε τον πρωθυπουργό της Τσεχοσλοβακίας Μπένες πώς είναι έτοιμη να βοηθήσει στρατιωτικά την Τσεχοσλοβακία ακόμη και στην περίπτωση που η Γαλλία θα αρνούνταν να τη βοηθήσει. Το μόνο που απαιτούσε από την κυβέρνηση της Τσεχοσλοβακίας ήταν να θέλει να αμυνθεί και να ζητήσει βοήθεια από τη Σοβιετική Ενωση.

Ολες οι προσπάθειες της Σοβιετικής Ενωσης να εμποδίσει την εκμηδένιση της Τσεχοσλοβακίας και να περισώσει την ανεξαρτησία της στάθηκαν μάταιες. Η κυβέρνηση της Τσεχοσλοβακίας συνθηκολόγησε προδίδοντας τα συμφέροντα του λαού. Αυτό ήταν η λογική κατάληξη της αντιλαϊκής και της αντισοβιετικής πολιτικής των τσεχοσλοβακικών κυβερνητικών κύκλων. Ανάμεσα στους συνθηκολόγους ήταν και οι Τσεχοσλοβάκοι δεξιοί σοσιαλιστές που καλούσαν ανοιχτά το λαό να υποταχθεί στα κελεύσματα του Χίτλερ. Μόνο το κομμουνιστικό κόμμα της Τσεχοσλοβακίας αγωνιζόταν για μια αποφασιστική απόκρουση του εισβολέα και ξεσκέπαζε ασταμάτητα τα συνθηκολογικά σχέδια της τσεχοσλοβακικής αστικής τάξης.

Στις 10 Μάρτη του 1939, ο Ι.Β. Στάλιν, παρουσιάζοντας την έκθεση της ΚΕ στο 18ο Συνέδριο του ΚΚ (μπ) της ΕΣΣΔ, αναφερόμενος στον εξελισσόμενο πόλεμο σημείωνε:

«Ο πόλεμος δημιούργησε νέα κατάσταση στις σχέσεις των χωρών, καθιέρωσε σ' αυτές τις σχέσεις την ατμόσφαιρα της ανησυχίας και της αβεβαιότητας. Αφού υπέσκαψε τις βάσεις του μεταπολεμικού ειρηνικού καθεστώτος και αναποδογύρισε τις στοιχειώδεις έννοιες του διεθνούς δικαίου, ο πόλεμος έβαλε υπό συζήτηση την αξία των διεθνών συμφώνων και υποχρεώσεων. Ο πασιφισμός και τα σχέδια αφοπλισμού θάφτηκαν. Τη θέση τους την κατέλαβε ο πυρετός των εξοπλισμών. Αρχισαν να εξοπλίζονται όλοι, από τα μικρά ως τα μεγάλα κράτη, μαζί και πρώτ' απ' όλα, τα κράτη που ακολουθούσαν την πολιτική της μη επέμβασης. Κανείς πια δεν πιστεύει τους κατανυκτικούς λόγους, ότι οι παραχωρήσεις που έγιναν στο Μόναχο στους επιτιθέμενους και η συμφωνία του Μονάχου εγκαινίασαν τάχα τη νέα εποχή του "κατευνασμού". Δεν τους πιστεύουν κι αυτοί, οι ίδιοι, που πήραν μέρος στη συμφωνία του Μονάχου, η Αγγλία και η Γαλλία, που άρχισαν όχι λιγότερο από τους άλλους να δυναμώνουν τους εξοπλισμούς τους.

Είναι φανερό, ότι η ΕΣΣΔ δεν μπορούσε να παραβλέψει αυτά τα απειλητικά γεγονότα. Είναι έξω από κάθε αμφιβολία ότι ο κάθε -ακόμα και ο πιο μικρός- πόλεμος που θα άρχιζαν οι επιτιθέμενοι, κάπου σε μια απομακρυσμένη γωνιά του κόσμου, αποτελεί κίνδυνο για τις φιλειρηνικές χώρες. Ακόμα σοβαρότερο κίνδυνο αποτελεί ο νέος ιμπεριαλιστικός πόλεμος, που τράβηξε κιόλας στην τροχιά του πάνω από πεντακόσια εκατομμύρια πληθυσμό της Ασίας, της Αφρικής, της Ευρώπης. Γι' αυτό το λόγο η χώρα μας, ακολουθώντας σταθερά την πολιτική για τη διατήρηση της ειρήνης, εργάστηκε ταυτόχρονα σοβαρότατα για το δυνάμωμα της μαχητικής ετοιμασίας του Κόκκινου Στρατού μας, του Κόκκινου Πολεμικού Στόλου μας.

Ταυτόχρονα, η Σοβιετική Ενωση αποφάσισε να κάνει και μερικά άλλα βήματα για να στερεώσει τις διεθνείς θέσεις της. Στα τέλη του 1934 η χώρα μας μπήκε στην Κοινωνία των Εθνών, ξεκινώντας από το γεγονός ότι, παρά την αδυναμία της μπορεί ωστόσο να χρησιμεύσει σα βήμα για το ξεσκέπασμα των επιτιθεμένων και σαν κάποιο, έστω και αδύνατο, όργανο ειρήνης που μπορεί να βάλει, φρένο στο ξέσπασμα του πολέμου.

Η Σοβιετική Ενωση θεωρεί πως σε μια τόσο ταραγμένη εποχή δεν πρέπει να περιφρονεί κανείς ακόμα και μια τόσο ανίσχυρη διεθνή οργάνωση, όπως είναι η Κοινωνία των Εθνών. Το Μάη του 1935, ανάμεσα στη Γαλλία και τη Σοβιετική Ενωση, είχε συναφθεί σύμφωνο αμοιβαίας βοήθειας, ενάντια σε μια πιθανή επίθεση των επιθετικών κρατών. Ταυτόχρονα, είχε συναφθεί ανάλογο σύμφωνο με την Τσεχοσλοβακία. Το Μάρτη του 1936, η Σοβιετική Ενωση υπόγραψε σύμφωνο αμοιβαίας βοήθειας με τη Λαϊκή Δημοκρατία της Μογγολίας. Τον Αύγουστο του 1937, υπογράφηκε σύμφωνο μη επίθεσης ανάμεσα στη Σοβιετική Ενωση και στην Κινέζικη Δημοκρατία.

Μέσα σ' αυτές τις δύσκολες διεθνείς συνθήκες εφάρμοζε η Σοβιετική Ενωση την εξωτερική της πολιτική, υπερασπίζοντας την υπόθεση της διατήρησης της ειρήνης.

Η εξωτερική πολιτική της Σοβιετικής Ενωσης είναι σαφής και κατανοητή.

-- Είμαστε υπέρ της ειρήνης και για το δυνάμωμα των εμπορικών σχέσεών μας μ' όλες τις χώρες, είμαστε και θα είμαστε υπέρ αυτής της θέσης, εφόσον οι χώρες αυτές θα κρατούν την ίδια στάση απέναντι στη Σοβιετική Ενωση, εφόσον δε θα προσπαθήσουν να παραβλάψουν τα συμφέροντα της χώρας μας.

-- Είμαστε υπέρ των ειρηνικών, στενών σχέσεων καλής γειτονίας με όλες τις γειτονικές χώρες, που έχουν κοινά σύνορα με την ΕΣΣΔ, είμαστε και θα 'μαστε υπέρ αυτής της θέσης, εφόσον οι χώρες αυτές θα κρατούν την ίδια στάση απέναντι στη Σοβιετική Ενωση, εφόσον δε θα προσπαθήσουν να παραβιάσουν άμεσα ή έμμεσα την ακεραιότητα και το απαραβίαστο των συνόρων του σοβιετικού κράτους.

-- Είμαστε υπέρ της υποστήριξης των λαών, που έπεσαν θύματα επίθεσης και που παλεύουν για την ανεξαρτησία της πατρίδας τους.

-- Δε φοβόμαστε τις απειλές των επιθετικών κρατών και είμαστε έτοιμοι ν' απαντήσουμε με διπλό χτύπημα στο χτύπημα των εμπρηστών του πολέμου που προσπαθoύv να καταπατήσουν το απαραβίαστο των σοβιετικών συνόρων.

Αυτή είναι η εξωτερική πολιτική της Σοβιετικής Ενωσης.

Στην εξωτερική της πολιτική η Σοβιετική Ενωση στηρίζεται:

1. Στην αυξανόμενη οικονομική, πολιτική και εκπολιτιστική της ισχύ.

2. Στην ηθικοπολιτική ενότητα της σοβιετικής κοινωνίας μας.

3. Στη φιλία των λαών της χώρας μας.

4. Στον Κόκκινο Στρατό μας και στον Πολεμικό Κόκκινο Στόλο μας.

5. Στη φιλειρηνική της πολιτική.

6. Στην ηθική υποστήριξη των εργαζομένων όλων των χωρών που ενδιαφέρονται ζωτικά για τη διατήρηση της ειρήνης.

7. Στη σωφροσύνη εκείνων των χωρών που δεν έχουν συμφέρον γι' αυτούς ή για 'κείνους τους λόγους, να παραβιαστεί η ειρήνη.

Τα καθήκοντα του κόμματος στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής είναι:

1. Να εφαρμόζει και μελλοντικά την πολιτική της ειρήνης και της ενίσχυσης εμπορικών σχέσεων μ' όλες τις χώρες.

2. Να δείχνει περίσκεψη και να μην επιτρέπει στους προβοκάτορες του πολέμου, που συνήθισαν να βάζουν τους άλλους να βγάλουν τα κάστανα από τη φωτιά να παρασύρουν τη χώρα μας σε συγκρούσεις.

3. Να δυναμώνει μ' όλα τα μέσα τη μαχητική ισχύ του Κόκκινου Στρατού μας και του Κόκκινου Πολεμικού Στόλου μας.

4. Να δυναμώνει τις διεθνείς σχέσεις φιλίας με τους εργαζόμενους όλων των χωρών που ενδιαφέρονται για την ειρήνη και τη φιλία ανάμεσα στους λαούς».

(Ι. Β.Στάλιν, απομαγνητοφωνημένο απόσπασμα από την έκθεση της ΚΕ στο 18ο Συνέδριο του ΚΚ (μπ) της ΕΣΣΔ)

Τον Απρίλη - Μάη του 1939 η Γερμανία κατήγγειλε την αγγλοαμερικανική ναυτική συμφωνία του 1935, ακύρωσε το σύμφωνο μη επίθεσης με την Πολωνία, που υπογράφτηκε το 1934 και έκλεισε με την Ιταλία το λεγόμενο Χαλύβδινο Σύμφωνο, με βάση το οποίο η ιταλική κυβέρνηση υποχρεωνόταν να βοηθήσει τη Γερμανία, αν αυτή εμπλακεί σε πόλεμο με τις δυτικές δυνάμεις.

Μπροστά σε αυτή την κατάσταση, οι κυβερνήσεις της Μεγάλης Βρετανίας και της Γαλλίας κάτω από την επήρεια της κοινής γνώμης και το φόβο της παραπέρα ισχυροποίησης της Γερμανίας, άρχισαν διαπραγματεύσεις με την ΕΣΣΔ που έγιναν στη Μόσχα το καλοκαίρι του 1939.

Οι δυτικές, όμως, δυνάμεις δε δέχτηκαν την υπογραφή συμφωνίας, που πρότεινε η ΕΣΣΔ και που μιλούσε για κοινό αγώνα κατά των φασιστικών επιδρομέων.

Προτείνοντας μάλιστα στη Σοβιετική Ενωση να αναλάβει μονομερείς υποχρεώσεις να βοηθήσει οποιονδήποτε Ευρωπαίο γείτονα σε περίπτωση επίθεσης εναντίον του, οι δυτικές δυνάμεις ήθελαν να παρασύρουν την ΕΣΣΔ σε πόλεμο εναντίον της Γερμανίας και να την αφήσουν ύστερα να αγωνίζεται μόνη της.

Οι διαπραγματεύσεις του Αυγούστου 1939 δεν έδωσαν κανένα αποτέλεσμα γιατί το Παρίσι και το Λονδίνο τορπίλιζαν κάθε φορά τις σοβιετικές εποικοδομητικές προτάσεις.

Την ώρα που οδηγούσε τις διαπραγματεύσεις της Μόσχας σε αποτυχία, η αγγλική κυβέρνηση ερχόταν σε μυστικές επαφές με τους χιτλερικούς, μέσω του πρεσβευτή τους στο Λονδίνο Χ. Ντίρκσεν, επιδιώκοντας να πετύχει συμφωνία για το ξαναμοίρασμα του κόσμου σε βάρος της ΕΣΣΔ.

Η πολιτική αυτή των δυτικών δυνάμεων προκαθόρισε τη ματαίωση των διαπραγματεύσεων της Μόσχας και έθεσε τη Σοβιετική Ενωση μπροστά στον άμεσο κίνδυνο επίθεσης της φασιστικής Γερμανίας, ή, αφού εξαντλήσει τις πιθανότητες υπογραφής συμμαχίας με τη Μεγάλη Βρετανία και τη Γαλλία, να υπογράψει το προτεινόμενο, από τη Γερμανία, σύμφωνο μη επίθεσης και έτσι να απομακρύνει την απειλή του πολέμου.

Η κατάσταση επέβαλε σαν αναπόφευκτη τη δεύτερη επιλογή. Η υπογραφή στις 23 Αυγούστου 1939 του σοβιετικογερμανικού συμφώνου επέτρεψε, ώστε, παρά τους υπολογισμούς των πολιτικών της Δύσης, ο παγκόσμιος πόλεμος να αρχίσει με τη σύγκρουση στους κόλπους του καπιταλιστικού κόσμου. Η επίθεση στην Πολωνία οδηγήθηκε από τους ίδιους που παρέδωσαν στον Χίτλερ την Αυστρία και την Τσεχοσλοβακία. Η ΕΣΣΔ μπόρεσε να εξασφαλίσει το χρόνο, που της επέτρεψε -όταν οι ναζί κινήθηκαν πιο ανατολικά- να διεξάγει τη νικηφόρα αντεπίθεσή της. Με τίμημα τα 25 εκατομμύρια των νεκρών της, τα οποία όσοι ξαναγράφουν την Ιστορία δεν μπορούν να διαγράψουν. Πρόσφατα ο «Ριζοσπάστης» αποκάλυψε άλλη μια οργανωμένη δράση της ΕΕ ως ενίσχυση αυτού του σκοπού, της κατασυκοφάντησης των νικητών του ναζισμού, των σοβιετικών ανθρώπων και των κομμουνιστών που ηγήθηκαν στα απελευθερωτικά κινήματα. Σύμφωνα με έγγραφο που διακινείται από το υπουργείο Εσωτερικών και απευθύνεται σε αποκεντρωμένες διοικήσεις, δήμους και περιφέρειες της χώρας, πανεπιστήμια και ΤΕΙ, επιμελητήρια, ΜΚΟ, άλλους φορείς, βρίσκεται ήδη σε φάση επιλογής φορέων το ευρωενωσιακό πρόγραμμα «Ευρώπη για τους Πολίτες, 2014 - 2020». Με το σκέλος του προγράμματος που ονοματίζουν «Ευρωπαϊκή Μνήμη», δίνουν 100.000 ευρώ από κονδύλια της ΕΕ για κάθε προπαγανδιστική δράση ταύτισης κομμουνισμού - ναζισμού. Αναπαράγουν το κατάπτυστο αντικομμουνιστικό μνημόνιο, με το οποίο επιχειρείται να ταυτιστεί η ναζιστική θηριωδία με τον κομμουνισμό και τις σοσιαλιστικές χώρες. Πρόκειται για χυδαία, κατάπτυστη προσπάθεια για αλλοίωση της ιστορικής μνήμης, προκειμένου να ακρωτηριάσουν τη λαϊκή δράση και ιδιαίτερα την αντιμονοπωλιακή, αντικαπιταλιστική πάλη. Ο,τι και αν κάνουν, θα πέσει στο κενό. Η Ιστορία γράφεται από τους λαούς. Η κοινωνική εξέλιξη τραβά μπροστά, ανεξάρτητα από τα προσωρινά πισωγυρίσματα και τα ζικ-ζακ. Η ταξική πάλη είναι παρούσα, δεν καταργείται με διατάγματα. Ο συσχετισμός των δυνάμεων δε μένει παγιωμένος. Η ανάγκη θα φέρει και την οργή. Η εποχή μας είναι εποχή περάσματος από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό. Ο 21ος θα είναι ο αιώνας της αναζωογόνησης του Κομμουνιστικού Κινήματος, των νέων κοινωνικών επαναστάσεων, που θα φέρουν με μεγαλύτερη ωριμότητα και σταθερότητα την εργατική τάξη και τις άλλες λαϊκές δυνάμεις στην πολιτική εξουσία, για να είναι η ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών κριτήριο της οικονομικής, κοινωνικής οργάνωσης και ανάπτυξης.
Πηγή: «Παγκόσμια Ιστορία» της Ακαδημίας Επιστημών της ΕΣΣΔ
ΠΗΓΗ: http://www.rizospastis.gr/

ΙΣΤΟΡΙΑ: Ο κόμης Ιωάννης Μεταξάς και το ιστορικό "ΟΧΙ"

ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΜΙΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΛΕΞΗΣ
«ΟΧΙ» Ποιος το είπε τελικά;

* Η διαδρομή του Ιωάννη Μεταξά από 14 χρόνων μέχρι το θάνατό του * Οι στενές σχέσεις του με τη βασιλική οικογένεια * Η φασιστική δικτατορία του με τις διώξεις, τις εξορίες, τα βασανιστήρια * Η στιγμή που υποδέχτηκε τον Ιταλό πρέσβη όταν το ημερολόγιο έδειχνε 28 Οκτωβρίου 1940.

Του ΝΙΚΟΥ ΛΑΚΟΠΟΥΛΟΥ

Ο κόμης Ιωάννης Μεταξάς, απόγονος των Αντζουλακάτων, παλαιάς βυζαντινής οικογένειας, μπήκε στη Σχολή Ευελπίδων δεκατεσσάρων χρόνων κι έγινε πρώτης τάξεως λοχαγός. Εκεί γνώρισε το διάδοχο Κωνσταντίνο, τον πρίγκιπα Ανδρέα, αλλά και το μετέπειτα βασιλέα Γεώργιο, στον οποίο μάλιστα έκανε μαθήματα στρατιωτικής ιστορίας και τακτικής.
Ο Ιωάννης Μεταξάς με τον στενό συνεργάτη του, βασιλιά Γεώργιο Β΄
Ο «Γιαννάκης», όπως τον έλεγε η πριγκίπισσα Σοφία, θα γίνει, ως άνθρωπος του βασιλιά, υπασπιστής του Βενιζέλου, τέταρτος στην ιεραρχία στους Βαλκανικούς Πολέμους, θα διαπραγματευθεί την παράδοση της Θεσσαλονίκης και των Ιωαννίνων. Η ιστορία λέει ότι αυτός ήταν ο εμπνευστής της κατάληψης του Μπιζανίου με το μεγαλύτερο βομβαρδισμό στην Ιστορία και γι' αυτό ο Βενιζέλος τον έκανε ταγματάρχη.

Το 1914 σχεδίαζε την κατάληψη των Στενών των Δαρδανελίων, όταν η απόφαση του Βενιζέλου να ταχθεί στο πλευρό της Αντάτ προκάλεσε τη ρήξη με τον Κωνσταντίνο και τον Εθνικό Διχασμό. Ο Βενιζέλος απέλυσε τον Μεταξά και ο βασιλιάς τον Βενιζέλο. Το 1916 βρίσκει ξανά τον «Γιαννάκη» να παραδίδει, κατ' εντολήν του βασιλέως, το Ρούπελ στις γερμανοβουλγαρικές δυνάμεις, χωρίς να πέσει τουφεκιά και... επιβραβεύεται για την πράξη του με το βαθμό του συνταγματάρχη. Το 1916 τον βρίσκει στου Φιλοπάππου, αρχηγό των εφέδρων «Επίστρατων», που ο ίδιος είχε δημιουργήσει, να πολεμά τους Αγγλογάλλους που είχαν αποβιβαστεί στο Φάληρο και βομβάρδιζαν το Θησείο.

Με τη Μικρασιατική Καταστροφή σε μια τελευταία κίνηση διάσωσής του ο βασιλεύς στέλνει νύχτα τον Ιωάννη Μεταξά στις φυλακές Συγγρού για να πείσει το φυλακισμένο γραμματέα του ΣΕΚΕ Γιάννη Κορδάτο να κάνουν κυβέρνηση εθνικής ενότητας! Εκείνος προτιμά το θάνατο. Η στρατιωτική προσωρινή κυβέρνηση συλλαμβάνει όσους θεωρεί πρωταίτιους της Καταστροφής. Οι έξι πρωταίτιοι της Καταστροφής εκτελούνται ξημερώματα στο Γουδί.

Την άνοιξη του 1924 θα έρθει στην Ελλάδα μια εποχή αβασίλευτης δημοκρατίας. Η Βουλή διώχνει τη βασιλική οικογένεια από το θρόνο, τους αφαιρεί την περιουσία τους και την ελληνική ιθαγένεια και απαγορεύει στην Ελλάδα τη διαμονή τους. Το δημοψήφισμα που ακολουθεί είναι 69,95% κατά της βασιλείας και 30,05% υπέρ. Η αντιπολίτευση θεωρεί το δημοψήφισμα νόθο. Μόνο ο αρχηγός του Κόμματος των Ελευθεροφρόνων, Ιωάννης Μεταξάς, το αποδέχεται. «Δεν έγιναν νοθείες στα ΟΧΙ και είναι ουκ ολίγα».

«Θυμήθηκε» ότι ήταν μασόνος
Ο λαός στα όπλα για την υπεράσπιση της πατρίδας
Οταν ο βασιλιάς έχασε τη μάχη με τον Βενιζέλο, παρά το «Ανάθεμα» των δεσποτάδων, ο αντιστράτηγος, πλέον, «Γιαννάκης» παίρνει με τον Κωνσταντίνο, τον πρωθυπουργό Γούναρη και την οικογένειά του το ατμόπλοιο «Βασιλεύς Κωνσταντίνος» με προορισμό τον τόπο εξορίας τους, την Κορσική. Μαζί με τον Γούναρη και τον Γεώργιο Πεσμαζόγλου αποφασίζουν να δραπετεύσουν, μέσα στη νύχτα από το ξενοδοχείο, κλέβουν το αυτοκίνητο, φτάνουν στο λιμάνι κι από κει με ένα καΐκι φτάνουν στη Σαρδηνία. Θα περπατήσουν πολλές ώρες με τα πόδια, ώσπου θα καταλύσουν σε ένα ξενοδοχείο, όπου -στις οχτώ το βράδυ- τους συλλαμβάνει η τοπική αστυνομία. Την κρίσιμη εκείνη στιγμή ο «Γιαννάκης» θυμάται ότι είναι μασόνος. Με την παρέμβαση της πανίσχυρης ιταλικής μασονικής στοάς βρίσκει καταφύγιο με την οικογένειά του στη Σιένα, όπου μαθαίνει ότι έχει καταδικαστεί για εσχάτη προδοσία σε θάνατο.

Ο Μουσολίνι έχει δημοσιεύσει το «Μανιφέστο» του, κι ο βασιλιάς Αλέξανδρος έχει πέσει θύμα ενός πιθήκου. 0 Βενιζέλος χάνει τις εκλογές, με αποχή των βενιζελικών· ο Κωνσταντίνος επιστρέφει με δημοψήφισμα στην Ελλάδα. Φέρεται να έχει πάρει των 98% των ψηφοφόρων! Ο βασιλιάς Κωνσταντίνος πέθανε από συγκοπή στο Παλέρμο, όπου ετάφη.

Το κόμμα του Μεταξά δύσκολα έμπαινε στη Βουλή κι αν έμπαινε ήταν με λίγες έδρες. Με τη δικτατορία του Πάγκαλου εξορίζεται κι όταν επιστρέφει παίρνει 151.044 ψήφους και πενήντα έδρες. Είναι υπουργός στην κυβέρνηση Ζαΐμη, όταν το κόμμα του διασπάται και φυλλορροεί. Το 1932, όταν ο Βενιζέλος θα κηρύξει την Ελλάδα σε πτώχευση, έχει μόνο τρεις έδρες. Το 1935 με 151.285 ψήφους θα πάρει επτά έδρες.

Στο ημερολόγιό του έγραψε: «Εκλογαί. Από χθες είχα την διαίσθησιν της αποτυχίας. Ερημιά σπιτιού. Κέντρον, χαλαρότης, μόνον οι πιστοί Κεφαλλήνες. Εις Κεφαλληνίαν η επιτυχία όχι πλήρης. Εις Αθήνας η αποτυχία οικτρά. Συμπέρασμα, ο αντιβενιζελισμός δεν με θέλει, με απέβαλεν εκ του μέσου του. Καλλίτερα».

Οι εκλογές του 1935 έγιναν με αποχή των φιλελεύθερων κομμάτων, αλλά παρ' όλ' αυτά το Εθνικό Ριζοσπαστικό Κόμμα του Κονδύλη πήρε μόνο 33 έδρες και η Ενωση Βασιλοφρόνων επτά. Το Λαϊκό πήρε 65% και 255 έδρες. Το ΚΚΕ με συνεργαζόμενα κόμματα 9,58%, αλλά καμία έδρα. Στο δημοψήφισμα της 3ης Νοεμβρίου σε πολλά τμήματα οι ψήφοι ξεπέρασαν σε αριθμό τους ψηφοφόρους. Ετσι ενώ οι ψηφοφόροι στις προηγούμενες εκλογές ήταν 1.278.085 και τα κόμματα κατά της βασιλείας απείχαν, υπέρ της βασιλείας τάχθηκαν 1.527.714 ψηφοφόροι (97,8%) και εναντίον 32.454 (2,12%). (Σύνολο χωρίς αποχές, που δεν ανακοινώθηκαν, 101%).

Υστερα από έντεκα χρόνια εξορίας, ο Γεώργιος Β' έφτασε στο Φάληρο για να ορίσει έναν καθηγητή της Νομικής Σχολής πρωθυπουργό, τον Κωνσταντίνο Δεμερτζή. Η χώρα θα πάει για εκλογές στις 26 Ιανουαρίου 1936 με απλή αναλογική. Το Κόμμα Φιλελευθέρων, υπό τον Σοφούλη, θα πάρει 37,26% και 126 έδρες. Το Λαϊκό του Τσαλδάρη 22,1% και 72 έδρες. Οι Κονδύλης-Θεοτόκης-Ράλλης, όλοι μαζί 19,89%. Το ΚΚΕ ως Παλλαϊκό Μέτωπο θα μπει πρώτη φορά στη Βουλή και θα γίνει ρυθμιστής με 5,76% και δεκαπέντε έδρες. Ο Ιωάννης Μεταξάς θα πάρει 3,94% και επτά έδρες, αλλά θα είναι αυτός που θα γίνει πρωθυπουργός και δικτάτορας.

Δικτάτορας δίχως... αντιπάλους
Ο Μεταξάς σε εκδήλωση των Ταγμάτων Εργασίας. Όλοι οι παρευρισκόμενοι χαιρετούν φασιστικά. 
Την επικράτηση του Μεταξά θα βοηθήσει ένα περίεργο φαινόμενο. Ολοι οι αντίπαλοι του δικτάτορα θα φύγουν από τη ζωή σε λίγους μήνες, σε μια χρονιά που θα πεθάνουν έξι πρώην πρωθυπουργοί, ανάμεσα στους οποίους ο Βενιζέλος, ο Κονδύλης, ο Παπαναστασίου, αλλά και ο εν ενεργεία πρωθυπουργός Δεμερτζής, ο οποίος είχε ορκιστεί στις 14 Μαρτίου και πέθανε από συγκοπή στις 13 Απριλίου για να αναλάβει ο μέχρι τότε αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, ο Ιωάννης Μεταξάς!

Ο Ιωάννης Μεταξάς, την 4η Αυγούστου 1936, ανέστειλε τα βασικά άρθρα του Συντάγματος, λόγω της απειληθείσας δημόσιας τάξης, συνέλαβε, εκτόπισε, φυλάκισε και τους πολιτικούς του αντιπάλους και χωρίς αντίσταση -πλην βασιλόφρονα Τζον Θεοτόκη!- και επέβαλε μια δικτατορία, που δεν θα τελείωνε αν δεν ερχόταν ο Πόλεμος. Σε μια διακήρυξη των αστικών κομμάτων εναντίον της δικτατορίας το 1937, οι πολιτικοί αρχηγοί αποδέχονται να τεθούν εκτός νόμου κόμματα, να θεσπιστούν μέτρα κατά των απεργιών και τη μοναρχία. Απλώς προτείνουν κοινή κυβέρνηση με εκλογές με πλειοψηφικό σύστημα.

Ο Τζον Θεοτόκης εκτοπίστηκε στην Κέρκυρα. Ο Γεώργιος Παπανδρέου στα Κύθηρα και μετά στην Ανδρο. Ο Καφαντάρης στη Ζάκυνθο και ο Μυλωνάς στην Ικαρία. Περίπου εκατό χιλιάδες άτομα συνελήφθησαν και εκτοπίστηκαν, πεντακόσια βιβλία κάηκαν -κατά το πρότυπο του Γκέμπελς. Η Μακρόνησος ανοίγει και εγκαινιάζει τον Τρίτο Ελληνικό Πολιτισμό, με εμφανείς επιρροές από το ναζισμό με βασανιστήρια, όπως υποχρεωτική πόση ρετσινόλαδου, πάγος, φάλαγγα, κάψιμο δέρματος, γάτα στο τσουβάλι, σιδερένιο στεφάνι, τράβηγμα νυχιών, χτύπημα με σακούλες με άμμο στα πέλματα κ.ά.

Η ραγδαία εξέλιξη της ελληνικής οικονομίας μετά τους πολέμους δεν σταματά με τη δικτατορία Μεταξά, μετά την πτώση της δημοκρατίας και την παλινόρθωση της μοναρχίας. Η βιομηχανική παραγωγή αυξάνεται κατά 70% μεταξύ 1928 και 1938. Οι εργαζόμενοι στη βιομηχανία από 154 χιλ. το 1920 είναι 354 χιλιάδες το 1938. Τα ιδιωτικά κέρδη εκτινάσσονται -η Καταστροφή έφερε φτηνά εργατικά χέρια-, το εργατικό εισόδημα συμπιέζεται. Ο αγροτικός πληθυσμός μειώνεται, ο αστικός πληθυσμός αυξάνεται, ο ελληνικός καπιταλισμός συγκροτείται, μια μεγάλη μικροαστική τάξη δημιουργείται.

Οι απόψεις του Μεταξά είναι εναντίον της δημοκρατίας, αν και κοινοβουλευτικός. Ωστόσο ο φιλογερμανισμός του έχει υποχωρήσει όταν βλέπει ήδη από το 1939 ως προδοσία τις βλέψεις της Ιταλίας με την οποία είχε υπογράψει σύμφωνο ειρήνης ή την πρόταση του Χίτλερ για ακρωτηριασμό της Ελλάδας και μάλιστα, όπως θα πει στους εκδότες την επομένη της 28ης Οκτωβρίου 1940, σε τρία κομμάτια.

«Αν ο Χίτλερ και ο Μουσολίνι αγωνίζονταν πραγματικά για την ιδεολογία που υψώσανε με τη σημαία», θα γράψει στο ημερολόγιό του το 1941, «έπρεπε να υποστηρίζουν την Ελλάδα με όλη τους τη δύναμη. Η Ελλάδα καμία βοήθεια ούτε έδωσε ούτε υπεσχέθη εις την Αγγλίαν. Επομένως η Ιταλία, που αναγνώριζε τη συγγένεια με το δικό της καθεστώς, έπρεπε να είναι φιλικώτατη προς την Ελλάδα».

Ο φασίστας ηγεμόνας είναι ήδη δυσαρεστημένος με τον Χίτλερ που «πούλησε ως άψυχο πράγμα» την Ελλάδα στον Μουσολίνι, όταν υποδέχεται τον Ιταλό πρέσβη στο σπίτι του τρεις το πρωί. Το «Οχι» το είχε αποστηθίσει. Ο πραγματικός ηγεμόνας είναι ο βασιλιάς Γεώργιος Β', ο οποίος έχει παραχωρήσει τα πάντα στους Αγγλους χωρίς να διασφαλίσει τίποτα, εκτός από το θρόνο του. Η Ελλάδα βγήκε από τον πόλεμο στον πλευρό των νικητών, αλλά χαμένη.

Πολιτικοί εξόριστοι στην Ανάφη στη διάρκεια της μεταξικής δικτατορίας, μαζεύουν αγκαθωτά προσανάμματα
για το μαγείρεμα.

Η κατάργηση της 4ης Αυγούστου

Ο Γιώργος Σεφέρης, που υπηρετεί στο υφυπουργείο Τύπου, είναι αυτός που θα γράψει το διάγγελμα του βασιλιά και θα σημειώσει στο δικό του ημερολόγιο:

«Οταν ήρθε η 28η, δεν μπόρεσε να ιδεί ότι τότε μόνο, και όχι στις εορτές του Σταδίου, ολόκληρος ο λαός ήταν μαζί του, μαζί με την απάντηση που έδωσε στον Grazzi την αυγή. Δεν μπόρεσε να καταλάβει ότι η ημέρα εκείνη δεν επικύρωνε αλλά καταργούσε την 4η Αυγούστου».

Κι ο ίδιος στο ημερολόγιό του σημειώνει στις 18 Νοεμβρίου 1940 για την αγγλική κυβέρνηση:

«Θέλουν να προκαλέσουν πόλεμον Γερμανίας; Εάν το θέλουν το κάνω, αλλά και αυτοί υπεύθυνοι -και αφού δεν μπορούν να μας δώσουν αεροπορίαν κατά των Ιταλών, τι θα γίνη όταν προστεθούν και Γερμανοί; (Θα έχω άραγε πάλιν γερμανοφιλίες;)...».

Στις 17 Ιανουαρίου ο Μεταξάς αισθάνθηκε μία ελαφρά αδιαθεσία. Οι γιατροί διέγνωσαν παραμυγδαλιτικό απόστημα και τον χειρουργούν στις 19 Ιανουαρίου. Το ιατρικό ανακοινωθέν που εξεδόθη με το θάνατό του αναφέρει:

«Ο Πρόεδρος της Ελληνικής Κυβερνήσεως ενεφάνισε προ δέκα ημερών, ήτοι το προπαρελθόν Σάββατον, φλεγμονήν του φάρυγγος, ήτις κατέληξεν εις απόστημα παραμυγδαλικόν. Παρά την έγκαιρον διάνοιξίν του ως και την μετεγχειρητικήν κατάλληλον θεραπείαν, παρουσίασεν εν συνεχεία τοξιναιμικά φαινόμενα και επιπλοκάς, ως γαστρορραγίαν και ουρίαν, και απέθανε σήμερον, 6 π.μ - Εν Αθήναις τη 29η Ιανουαρίου 1941».

Οταν το μέτωπο κατέρρευσε και ήρθε η συνθηκολόγηση, ο στρατηγός Τσολάκογλου, παλιός υπουργός του Λαϊκού Κόμματος, υποδέχτηκε το γερμανικό στρατό, που παρήλασε από τη νεκρωμένη πόλη και ύψωσε τη σημαία με τη σβάστικα στην Ακρόπολη.

«Ευρέθην αντιμέτωπος ιστορικού διλήμματος: Ή ν' αφήσω να συνεχισθή ο αγών και να γίνη ολοκαύτωμα ή υπείκων εις τας παρακλήσεις όλων των ηγητόρων του στρατού ν' αναλάβω την πρωτοβουλίαν της συνθηκολογήσεως. Τολμήσας δεν υπελόγισα ευθύνας. Μέχρι σήμερον δεν μετενόησα διά το τόλμημά μου. Τουναντίον, αισθάνομαι υπερηφάνειαν».

Το πολιτικό προσωπικό της δικτατορίας Μεταξά συνεργάστηκε με τους κατακτητές, ανδρώθηκε στον πόλεμο και θα βρεθεί τώρα παντοδύναμο με τα όπλα που παρέδωσαν οι ΕΛΑΣίτες στα χέρια του και τα χρήματα της Μαύρης Αγοράς. Όταν τα κανόνια του Σκόμπι φτάνουν στην Ελλάδα και φέρνουν πίσω με τα όπλα τους το βασιλιά, γίνεται σαφές πως το «Οχι» του 1940 δεν το είχε πει ο Μεταξάς.
ΠΗΓΗ: http://www.enet.gr/